Η άνοιξη μπήκε και το καλοκαίρι πλησιάζει με γοργούς ρυθμούς. Είναι η εποχή όπου ένα από τα πιο παρεξηγημένα πλάσματα, ξυπνάει από τον χειμερινό του ύπνο. Ένα πλάσμα όπου μέσα από δεισιδαιμονίες, πολλές φορές θανατώνεται σαν να είναι κάποιο άκρως επικίνδυνο πλάσμα, ενώ στην πραγματικότητα, εκτός από το γεγονός πως είναι άκρως ωφέλιμο για τα δάση, τα χωράφια και τους αγρούς, με εξαίρεση την οχιά, όλα τα άλλα είδη, είναι εντελώς ακίνδυνα για τον άνθρωπο. Μάλιστα, το φίδι φοβάται πιο πολύ από τον άνθρωπο και γι' αυτό τον λόγο όταν αντιληφθεί την παρουσία του, άμεσα αναζητά διαφυγή. Πάμε να γνωρίσουμε κάποια βασικά είδη φιδιών που συναντάμε στην όμορφη Πελοπόννησο μας αλλά και στην υπόλοιπη Ελλάδα.
Αρχίζουμε με το μοναδικό επικίνδυνο φίδι της χώρας μας, καθώς ίσως και το πιο διάσημο. Ένα φίδι γνωστό για το τρομερό τσίμπημα του, η οχιά (Vipera ammodytes). Την συναντάμε σχεδόν σε όλη την Πελοπόννησο και όπως προείπαμε αποτελεί το μοναδικό επικίνδυνο φίδι, λόγο του ισχυρού δηλητήριου που έχει. Είναι πολύ εύκολο να την ξεχωρίσει κάποιος, καθώς ο χρωματισμός της είναι γκρίζος για την αρσενική οχιά και καφέ για την θηλυκή, το πιο χαρακτηριστικό σημείο είναι το κέρατο στην μύτη του φιδιού, ενώ το κεφάλι έχει ένα ελαφρύ τριγωνικό σχήμα. Έχει δυο μεγάλα δόντια απ' όπου βγάζει το δηλητήριο, ενώ η τροφή της είναι αρουραίοι, ποντίκια και σαύρες. Το μέγεθος της είναι μικρό και σπάνια φτάνει το ένα μέτρο σε μήκος. Έχει απίστευτα καλή όραση ακόμα και στο σκοτάδι, ενώ είναι και άριστος κολυμβητής. Την συναντάμε σε βράχια, χωράφια και παραποτάμιες περιοχές. Πάντως, όσο επικίνδυνη και να είναι η οχιά, ποτέ δεν επιτίθεται άνευ λόγου και αιτίας στον άνθρωπο. Οι μόνες περιπτώσεις να επιτεθεί είναι εάν ποδοπατηθεί ή εάν απειληθεί άμεσα, με αποτέλεσμα αν κάποιος δεχθεί επίθεση από οχιά να χρειάζεται άμεση ιατρική φροντίδα.
 |
| η οχιά με το χαρακτηριστικό κέρατο της |
Σαπίτης (Malpolon isnignitus), ένα μεγάλο σε μέγεθος φίδι, το οποίο συναντάμε σε όλη την Πελοπόννησο. Τρέφεται με πουλιά και τρωκτικά. Παρ' ότι είναι δηλητηριώδες φίδι, το δηλητήριο του είναι πάρα πολύ ασθενές και έτσι είναι εντελώς ακίνδυνο για τον άνθρωπο. Το μέγεθος του σαπίτη φτάνει τα δυο μέτρα, αν και συνήθως τον συναντάμε γύρω στο 1,50 μέτρο. Κινείται συνήθως μόνο την ημέρα, είναι αρκετά γρήγορο φίδι, καλός κολυμβητής και επιδέξιος αναρριχητής, ενώ έχει και άριστη όραση. Έχει διάφορους χρωματισμούς, από καφέ καστανές και γκρίζες αποχρώσεις, έως λαδί και μαύρες αποχρώσεις, ενώ έχει χαρακτηριστικό κεφάλι με τοξωτές καμπύλες. Τρέφεται με τρωκτικά, σαύρες και άλλα φίδια. Ο σαπίτης είναι ένα πολύ θαρραλέο φίδι και εάν απειληθεί θα αμυνθεί σθεναρά βγάζοντας ήχους και σηκώνοντας το κεφάλι. Παρ' όλα αυτά, επιτίθεται μόνο εάν απειληθεί άμεσα.
 |
| σαπίτης |
Σαΐτα (Coluber najadum), ένα μικρό φίδι με μήκος που φτάνει μέχρι το ένα μέτρο. Είναι μη δηλητηριώδης και πλήρως ακίνδυνο για τον άνθρωπο. Κινείται μόνο την ημέρα και είναι το πιο ταχύ και ευκίνητο φίδι στην Ελλάδα, κάτι που του έδωσε και το χαρακτηριστικό όνομα "σαΐτα". Ξεχωρίζει από το λεπτοκαμωμένο σώμα της και τις μαύρες κηλίδες στον λαιμό. Όταν απειληθεί, κουλουριάζεται και εκτινάσσεται σαν ελατήριο. Τρέφεται με σαύρες και έντομα.
 |
| σαΐτα |
Δεντρογαλιά (Hierophis gemonensis), ένα από τα πιο κοινά φίδια της Πελοποννήσου. Ένα εντελώς ακίνδυνο φίδι, το οποίο φτάνει μέχρι το ένα μέτρο και τριάντα εκατοστά. Αν και πολλοί άνθρωποι λανθασμένα πιστεύουν πως η δεντρογαλιά είναι δηλητηριώδες φίδι, στην πραγματικότητα δεν έχει καθόλου δηλητήριο στα δόντια της. Κινείται την ημέρα, είναι γρήγορο φίδι, τρέφεται με ποντίκια, σαύρες και πουλιά, αλλά και άλλα φίδια. Την συναντάμε από παραθαλάσσιες περιοχές έως τα ορεινά. Το όνομα της (δέντρο και γαλή, γαλή = γάτα) μαρτυρά τις εξαιρετικές αναρριχητικές ικανότητες της, ενώ το επιστημονικό της όνομα (hierophis) βγαίνει από τις ελληνικές λέξεις: "ιερός όφις". Τα χρώματα της ποικίλουν από γκριζολαδί έως καφέ αποχρώσεις, ενώ έχει διάσπαρτες σκουρόχρωμες κηλίδες από το κεφάλι έως την μέση του σώματος περίπου. Δυστυχώς η δεντρογαλιά λόγο του ότι έρχεται σε πιο συχνή επαφή με τον άνθρωπο απ' ότι τα άλλα είδη φιδιών, καθώς και λόγο της λανθασμένης πεποίθησης πως είναι δηλητηριώδης, θανατώνεται σωρηδόν και αδιακρίτως σε βαθμό κακουργήματος, ειδικά αν συμπεριλάβουμε και πόσες δεντρογαλιές χάνουν την ζωή τους στην άσφαλτο από τα διερχόμενα αυτοκίνητα. Η χρησιμότητα των φιδιών στον φυσικό κόσμο είναι δεδομένη και πλέον πρέπει και οι άνθρωποι να αρχίσουν να μαθαίνουν την χρησιμότητα αυτών των ειδών που αποτελούν πιο σημαντικό κρίκο στην αλυσίδα ζωής της γης, απ' ότι αποτελεί ο ίδιος ο άνθρωπος.
 |
| δεντρογαλιά |
Σπιτόφιδο (Elaphe situla), ένα ακόμα κοινό φίδι. Φθάνει το ένα μέτρο σε μήκος, είναι πλήρως ακίνδυνο, τρέφεται με ποντίκια και σαύρες και το συναντάμε συνήθως μέσα σε κήπους. Το όνομα του το πήρε τα παλαιότερα χρόνια όταν τα ποντίκια αποτελούσαν μια πραγματική μάστιγα για τις σοδειές αλλά και την υγεία των ανθρώπων. Τότε οι άνθρωποι αντιλήφθηκαν πως το σπιτόφιδο ήταν ο καλύτερος βοηθός τους, με αποτέλεσμα να γίνει τόσο δημοφιλές φίδι, ώστε το έβαζαν στα κεραμίδια του σπιτιού τους. Ακόμα πιο χαρακτηριστικό είναι πως, όταν οι αρχαίοι Έλληνες ίδρυαν αποικίες σε ξένους τόπους, έπαιρναν μαζί τους σπιτόφιδα από την Ελλάδα, έτσι ώστε να τους βοηθήσουν στην αντιμετώπιση των τρωκτικών στις νέες τους αποικίες.
 |
| σπιτόφιδο |
Φίδι του Ασκληπιού (Zamenis longissimus), ένα ιστορικό φίδι, το οποίο έχει συνδεθεί με τον θεό της ιατρικής, τον Ασκληπιό, όπου σε πολλές αρχαίες απεικονίσεις βρίσκουμε αυτό το φίδι τυλιγμένο γύρω από την ράβδο του. Έτσι μέχρι τις μέρες μας, το φίδι αυτό αποτελεί σύμβολο της ιατρικής. Φθάνει τα δυο μέτρα σε μήκος, συνήθως όμως το συναντάμε στο 1,50 μέτρο. Είναι πλήρως ακίνδυνο για τον άνθρωπο. Είναι μακρύ, λεπτό φίδι, με χαλκόχρωμο δέρμα το οποίο γυαλίζει. Κινείται μόνο την ημέρα, όπου σκαρφαλώνει σε δέντρα και θάμνους. Τρέφεται με τρωκτικά και σαύρες.
 |
| φίδι του Ασκληπίου |
Λαφιάτης (Elaphe quatuorlineata), μη δηλητηριώδες φίδι, είναι το μεγαλύτερο σε μέγεθος φίδι της Ελλάδος, καθώς σε πολλές περιπτώσεις ξεπερνάει τα δυο μέτρα μήκος. Έχει όμορφη και κομψή όψη, ενώ αυτός ο αγαθός γίγαντας παρά την τρομακτική του μορφή, ακόμα και αν απειληθεί πολύ σπάνια θα επιτεθεί, καθώς έχει πολύ ευγενικό και πράο χαρακτήρα. Το όνομα του προέρχεται από την επιστημονική του ονομασία "elaphe", η οποία προέρχεται από την ελληνική λέξη "ελάφι", καθώς αποτελεί χρωματικό προσδιορισμό του κεφαλιού του φιδιού, όπου το χρώμα του ομοιάζει με τα κέρατα του ελαφιού. Το χρώμα του είναι από κιτρινοκαφέ έως γκριζοασημί με τέσσερις χαρακτηριστικές μαύρες λωρίδες. Τρέφεται με ποντίκια, σαύρες και πουλιά. Κινείται αργά στο έδαφος, αλλά είναι άριστος αναρριχητής καθώς και επιδέξιος κολυμβητής. Τον συναντάμε συνήθως κοντά σε δάση. Πρέπει να έχουμε στο νου μας πως αυτό το επιβλητικό φίδι, είναι από τους κύριους ρυθμιστές της φύσης στην αντιμετώπιση των μεγαλόσωμων τρωκτικών, όπως είναι οι αρουραίοι και σε συνδυασμό με το γεγονός πως είναι εντελώς ακίνδυνος για τον άνθρωπο, επιβάλλεται να προστατεύεται από όλους μας.
 |
| λαφιάτης |
Αγιόφιδο (Telescopus fallax), ένα μικρό φίδι, το οποίο φτάνει τα 70 με 80 εκατοστά μήκος. Είναι δηλητηριώδες, αλλά το δηλητήριο του είναι εντελώς ακίνδυνο για τον άνθρωπο, καθώς και λόγο του ήρεμου χαρακτήρα του σπάνια επιτίθεται ακόμα και αν απειληθεί. Κινείται μόνο το βράδυ όπου αναζητάει τροφή, συνήθως το βρίσκουμε στο έδαφος, παρόλο που είναι καλός αναρριχητής. Το χρώμα του είναι γκρίζο με καφέ - μαύρες κηλίδες. Το όνομα του το πήρε από την Κεφαλλονιά, όπου το αγιόφιδο σχετίζεται με θαύματα της Παναγίας της Λαγκουβάρδας και είναι αρκετά δημοφιλές στους προσκυνητές.
 |
| αγιόφιδο |
 |
| οφιόμορος |
Φιδόσαυρα (Pseudopus apodus). Είναι ένα ερπετό που έχει χαρακτηριστικά και σαύρας και φιδιού, αλλά κατατάσσεται στις άποδες σαύρες και μάλιστα αποτελεί την μεγαλύτερη σαύρα της Ευρώπης, φθάνοντας σε μήκος τα 1,40 εκατοστά. Είναι πλήρως ακίνδυνη για τον άνθρωπο. Έχει σκληρό σώμα, σαν μικρή πανοπλία, με μια χαρακτηριστική λωρίδα από δέρμα κατά μήκος του σώματος, ενώ έχει παχύ κεφάλι. Το χρώμα του είναι από καστανό έως καφέ και κάποιες φορές έχει σκούρες κηλίδες, ενώ το κεφάλι είναι πιο ανοιχτόχρωμο από το σώμα. Το συναντάμε κοντά σε βράχους, πέτρες, ξερά χόρτα και καλλιέργειες. Όσο είναι νεαρή η σαύρα έχει αναρριχητικές ικανότητες, αλλά όσο μεγαλώνει κινείται αποκλειστικά στο έδαφος. Τρέφεται με αράχνες και έντομα, καθώς και μικρά ποντίκια και μικρές σαύρες.
 |
| φιδόσαυρα |
Τέλος έχουμε το κεφαλλονίτικο κονάκι (Anguis cephallonica Werner), ένα όμορφο μικρό ερπετό. Είναι μια εντελώς ακίνδυνη άποδη σαύρα. Είναι ενδημικό είδος της Ελλάδος και το βρίσκουμε μόνο στην Πελοπόννησο, τη Ζάκυνθο και την Κεφαλλονιά. Στην Πελοπόννησο όμως συναντάμε και ένα ξαδερφάκι του Κεφαλλονίτικου, συγκεκριμένα συναντάμε και το Ελληνικό κονάκι (Anguis graeca Bedriaga), το οποίο είναι ενδημικό είδος της Πελοποννήσου. Η σαύρα αυτή έχει βλέφαρα και ακουστικά ανοίγματα, κάτι που την διαφοροποιεί από τα φίδια. Φτάνει μέχρι τα 40 εκατοστά μήκος, δραστηριοποιείται το πρωί και το απόγευμα, ενώ της αρέσει να κρύβεται ανάμεσα σε πυκνή βλάστηση, καθώς και κάτω από πέτρες και ξύλα. Τρώει μικρά ασπόνδυλα αλλά και μικρά ερπετά.
 |
| επάνω: κεφαλλονίτικο κονάκι κάτω: ελληνικό κονάκι |
