ΑΡΧΑΙΕΣ ΑΠΟΙΚΙΕΣ ΤΩΝ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΙΩΝ - Γ' ΜΕΡΟΣ

Κείμενο Νίκος Αϊβαλής, έρευνα Ελπίδα Ζωγραφίδου

Στο τρίτο και τελευταίο μέρος του αφιερώματος στις αποικίες των Πελοποννησίων θα ταξιδέψουμε ξανά σε διάφορα μέρη της Μεσογείου, εκεί όπου ίδρυσαν πόλεις Πελοποννήσιοι. Ελληνικά φύλα όπως οι πανίσχυροι Μυκηναίοι, Πελασγοί, Αρκάδες, Αχαιοί, Δωριείς αλλά και Ίωνες κατοικούσαν από τα πανάρχαια χρόνια. Εκεί αναπτύχθηκαν πανίσχυρες πόλεις όπως η Σπάρτη, το Άργος και η Κόρινθος. Ως άλλοι αργοναύτες, επιβιβαζόμαστε στα καράβια μαζί με τους θαρραλέους προγόνους μας, ώστε να γνωρίσουμε μέρη μακρινά στα οποία αυτοί ταξίδεψαν. Μπορείτε να δείτε τα δύο προηγούμενα αφιερώματα: Αρχαίες αποικίες των Πελοποννησίων και Αρχαίες αποικίες των Πελοποννησίων Β' Μέρος

Ξεκινώντας, πόσοι άραγε θα μπορούσαν να φανταστούν πως μια από της μεγαλύτερες και μακροβιότερες αυτοκρατορίες που είδε ο κόσμος, συγκεκριμένα η Ρωμαϊκή, θα μπορούσε να έχει ρίζες Ελληνικές και πιο συγκεκριμένα Αρκαδικές; Θα χρειαστεί να ταξιδέψουμε πολύ πίσω στον χρόνο ώστε να βρούμε τις ρίζες αυτές. Σύμφωνα με τους θρύλους, την Ελληνική μυθολογία αλλά και την Ρωμαϊκή, ο πρώτος οικιστής της Ρώμης ήταν ο Εύανδρος από την Αρκαδία. Αρκετά χρόνια πριν ξεσπάσει ο Τρωικός πόλεμος, όπως οι ίδιοι οι Ρωμαίοι εξιστορούν, ο Εύανδρος από το Παλλάντιο της Αρκαδίας, κοντά στην σημερινή Τρίπολη, ταξίδεψε στην Ρώμη όπου και εγκαταστάθηκε στον Παλατίνο λόφο, τον πιο κεντρικό λόφο της Ρώμης. Σύμφωνα με την Ελληνική αλλά και την Ρωμαϊκή μυθολογία, ο Εύανδρος ήταν γιος του Ερμή και της Θέτιδας, η οποία ήταν Νηρηίδα. Αυτός εισήγαγε την Ελληνική λατρεία των θεών στην Ρώμη, καθώς και νόμους, ενώ επινόησε το Λατινικό αλφάβητο, γι' αυτό και ύστερα από τον θάνατο του, λατρεύτηκε σαν θεός. Οι Ρωμαίοι έστησαν βωμό προς τιμή του στον λόφο του Αβεντίνου, ενώ έστησαν βωμό και για την μητέρα του, τη νύμφη Θέτιδα, την οποία μετονόμασαν σε Καρμέντα. Ο πάνσοφος Εύανδρος, σύμφωνα με τον Βιργίλιο στην Αινειάδα, έφυγε από την Αρκαδία και έφτασε στην Ρώμη, στην αριστερή όχθη του Τίβερη ποταμού. Το σπουδαίο είναι πως εκεί βρήκε Αρκάδες, απόγονους του Οινώτρου, ο οποίος ήταν γιος του Λυκάονα. Ο Οίνωτρος, έφυγε από την Αρκαδία με προορισμό την Ιταλία. Εκεί ίδρυσε αποικίες και πόλεις, από την περιοχή της Απουλίας, μέχρι την Καλαβρία και από εκεί μέχρι το Λάτιο. Γι' αυτό τον λόγο, σύμφωνα με τους ιστορικούς Κάτωνα και Μάρκο Τερέντιο Ρεατίνο Ουάριο, οι Σαβίνοι, αρχαίοι κάτοικοι της Ιταλίας, ήταν απόγονοι των Αρκάδων του Οινώτρου. Έτσι λοιπόν και ο Εύανδρος συνάντησε τους απόγονους αυτών των Αρκάδων, οι οποίοι είχαν βασιλιά τον Φαύνο, ο οποίος τον υποδέχτηκε και του επέτρεψε να εγκατασταθεί σε έναν από τους λόφους της περιοχής. Ο Εύανδρος ίδρυσε έναν οικισμό και έδωσε το όνομα της πατρίδας του, Παλλάντιον και έτσι ο λόφος όλος πήρε αυτή την ονομασία με την οποία είναι γνωστός ακόμα και σήμερα ως Παλατίνος λόφος. Βασίλεψε ειρηνικά και συνέβαλε στον εκπολιτισμό των ντόπιων με την εισαγωγή της γραφής και της μουσικής. Οι Ρωμαίοι αναγνώριζαν το Αρκαδικό Παλλάντιο ως μητρόπολη της Ρώμης, ενώ τίμησαν και θεοποίησαν τον Εύανδρο. Πολλούς αιώνες μετά, όταν η Ελλάδα ήταν υπό Ρωμαϊκή κυριαρχία, ο Ρωμαίος αυτοκράτορας Τίτος Φούλβος Αίλιος Αδριανός Αντωνίνος (Αντωνίνος ο Ευσεβής), όταν επισκέφτηκε το Παλλάντιο της Αρκαδίας, το οποίο εκείνη την εποχή ήταν εγκαταλελειμμένο, αποφάσισε να το τιμήσει. Το εποίκισε και το ξαναέκτισε, ενώ ανακήρυξε την πόλη ανεξάρτητη και προνομιούχο, αναγνωρίζοντας πως εκεί ήταν οι πανάρχαιες ρίζες της Ρώμης.

Παλατίνος λόφος

Γόλγοι, επαρχία της Λάρνακας, Κύπρος, στην σημερινή περιοχή της Αθηένου. Η πόλη ιδρύθηκε από τον Γόλγο, ο οποίος καταγόταν από την Σικυώνα της Αχαΐας. Σύμφωνα με τη μυθολογία, ο Γόλγος ήταν γιος της Αφροδίτης και του Άδωνη, γι' αυτό η πόλη τιμούσε ιδιαίτερα την θεά Αφροδίτη.

η περιοχή της Αθηένου

Απολλωνία, σημερινή νοτιοδυτική Αλβανία, κοντά στο χωριό Πόγιαν. Αποικία των Κορίνθιων, οι οποίοι ίδρυσαν την πόλη περίπου τον 6ο αιώνα π.Χ. Ο Στράβων χαρακτηρίζει την πόλη ως ευνομωτάτη. Το 312 π.Χ. οι Απολλωνιάτες απέκρουσαν την στρατιά του Κάσσανδρου του Μακεδόνα, ενώ αργότερα συμμάχησαν με τον βασιλιά της Ηπείρου, Πύρρο.

Απολλωνία, αρχαίος ναός

Μπρίντιζι ή Μπρίντεζι, νότιος Ιταλία, περιοχή Απουλία, λιμάνι στην Αδριατική θάλασσα. Η πόλη ιδρύθηκε από Μυκηναίους και Αργείους, με την ονομασία Βρεντέσιον. Νότια της παλιάς πόλης του Μπρίντιζι, στη νεκρόπολη του Τορ Πιζάνα, έχουν βρεθεί Κορινθιακά πιθάρια του 7ου αιώνα π.Χ. κάτι που δείχνει πως οι κάτοικοι της πόλης διατηρούσαν έντονες εμπορικές σχέσεις με τους Έλληνες στην απέναντι πλευρά της Αδριατικής. Στις μέρες μας το Μπρίντιζι είναι από τα καλύτερα φυσικά λιμάνια στη Μεσόγειο και αποτελεί εμπορικό κέντρο.

Μπρίντιζι

Άσπενδος, Μικρά Ασία, στην περιοχή της Παμφυλίας, κοντά στην σημερινή πόλη Αττάλεια της Τουρκίας. Η πόλη ιδρύθηκε περίπου το 1.000 π.Χ. από Αργείους, οι οποίοι έφυγαν από το Άργος ώστε να ιδρύσουν νέες πόλεις και να επεκτείνουν το εμπόριο τους. Η Άσπενδος ήταν κοντά στον ποταμό Ευρυμέδοντα, ο οποίος ήταν πλωτός. Κατά τον 5ο αιώνα π.Χ. η πόλη αποτελούσε σημαντικότατο κέντρο εμπορίου στη περιοχή, με μεγάλες εξαγωγές γεωργικών και κτηνοτροφικών προϊόντων. Το αρχαίο θέατρο της Ασπένδου, είναι ένα από τα καλύτερα διατηρημένα αρχαία Ελληνικά θέατρα στον κόσμο. Κτίστηκε από τον Έλληνα αρχιτέκτονα Ζήνωνα το 155 μ.Χ. και έχει χωρητικότητα 7.000 άτομα.

Άσπενδος, αρχαίο θέατρο

Ποσειδωνία, νότιος Ιταλία, περιοχή της Καμπανίας, νοτιοανατολικά της Νάπολης, στην σημερινή επαρχία του Σαλερνό. Η πόλη ιδρύθηκε τον 7ο αιώνα π.Χ. από Αχαιούς με καταγωγή από την Ελίκη της Αχαΐας. Μητρόπολη ήταν η πόλη Σύβαρις, επίσης αποικία των Αχαιών. Η πόλη είχε ταχεία ανάπτυξη, με δρόμους, ναούς και μεγάλη εμπορική δραστηριότητα. Υπήρχαν τρεις μεγάλοι ναοί δωρικού ρυθμού, οι οποίοι ήταν αφιερωμένοι στην Ήρα και στην Αθηνά. Ο ναός της Ήρας είναι ο παλαιότερος, περίπου του 6ου αιώνα π.Χ. Κοντά στον πρώτο ναό υπάρχει και ένας δεύτερος ναός, επίσης αφιερωμένος στην Ήρα, κτισμένος τον 5ο αιώνα π.Χ. ο οποίος πιστεύεται πως μπορεί να ήταν αφιερωμένος και στον Ποσειδώνα. Στο υψηλότερο σημείο της πόλης βρίσκεται ο ναός της Αθηνάς, χτισμένος τον 5ο αιώνα π.Χ.

Ποσειδωνία, ο δεύτερος ναός της Ήρας του 5ου αιώνα π.Χ.

Έλτσε, κοινότητα της Βαλένθια, Ισπανία. Η αρχαία ονομασία της πόλης ήταν Ελίκη, καθώς η πόλη ιδρύθηκε περίπου το 600 π.Χ. από Αχαιούς, οι οποίοι πήγαν εκεί από την Ελίκη της Αχαΐας και έδωσαν στην πόλη το όνομα της γενέτειρας τους. Η πόλη χάρη στο εμπόριο, γνώρισε μεγάλη ακμή, έως ότου ο Καρχηδόνιος στρατηγός Αννίβας κατά τον Β' Καρχηδονιακό πόλεμο, κατέστρεψε την πόλη. Όταν όμως οι Ρωμαίοι κυριάρχησαν στην Ισπανία, ξανά έκτισαν την πόλη. Αξιοθαύμαστο είναι πως και στις μέρες μας οι κάτοικοι του Έλτσε, ενθυμούμενοι την Ελληνική τους καταγωγή, εορτάζουν την Ελληνική Εβδομάδα, όπου διοργανώνονται παρελάσεις οπλιτών, απαγγελίες ραψωδιών, γίνονται παραστάσεις σε θέατρα, καθώς και χοροί. Οι ίδιοι οι κάτοικοι αυτοαποκαλούνται Έλληνες κάτοικοι (pobladores Griegos). Από την Ελληνική περίοδο σώζεται η περίφημη Κυρία της Ελίκης μια σκαλιστή προτομή γυναίκας, του 4ου αιώνα π.Χ. η οποία εκτίθεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Μαδρίτης.

Κυρία της Ελίκης - Αρχαιολογικό Μουσείο
Μαδρίτης

Κάπου εδώ το τρίτο και τελευταίο αφιέρωμα μας στις αρχαίες αποικίες των Πελοποννησίων, φθάνει στο τέλος του. Υπάρχουν αμέτρητες πόλεις που συνδέονται με την Ελλάδα και την Πελοπόννησο, οι οποίες σίγουρα δεν χωράνε σε ένα αφιέρωμα. Ελπίζουμε να ταξιδέψατε μαζί μας στον χρόνο, εκεί όπου μαζί με τους Έλληνες θαλασσοπόρους, γνωρίσαμε μακρινά μέρη.

ΑΡΧΑΙΕΣ ΑΠΟΙΚΙΕΣ ΤΩΝ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΙΩΝ - Β' ΜΕΡΟΣ

 Κείμενο Νίκος Αϊβαλής, έρευνα Ελπίδα Ζωγραφίδου

Τα όρια της αρχαίας Ελλάδος πριν πολλούς αιώνες σίγουρα δεν θύμιζαν σε τίποτα τα σημερινά όρια της. Απ' άκρη σε άκρη της Μεσογείου ταξίδεψαν Φωκαείς, Μιλήσιοι, Ίωνες, Δωριείς, Μυκηναίοι και άλλοι Έλληνες. Από Ισπανία με πόλεις όπως το Εμπόριον και το Ημεροσκόπειον, την Γαλλία με πόλεις όπως η Μασσαλία και η Νίκαια, μέχρι την Γεωργία με πόλεις όπως η Διοσκουριάς, την Ταυρική Χερσόνησο με πόλεις όπως το Παντικάπαιον, μέχρι την βόριο Αφρική με πόλεις όπως η Κυρήνη και η Ταύρχειρα, καθώς και την Αίγυπτο με πόλεις όπως η Ναύκρατις, αλλά και πολλά άλλα μέρη του κόσμου. Σε αυτό το άρθρο, θα προσπαθήσουμε να δούμε τις αποικίες που έκαναν Πελοποννήσιοι εκτός των ορίων της σύγχρονης Ελλάδος. Εδώ μπορείτε να δείτε το πρώτο μέρος του αφιερώματος: Αρχαίες Αποικίες των Πελοποννησίων. Πάμε να γνωρίσουμε τους τόπους που συνδέονται με την Πελοπόννησο.

Ξεκινώντας, πάμε στην αρχαία Επίδαμνο, γνωστή σήμερα ως Δυρράχιο στην κεντρική Αλβανία. Η πόλη ιδρύθηκε περίπου το 627 π.Χ. από Κορίνθιους που είχαν αποικήσει την Κέρκυρα, με αρχηγό τον Φαλία τον Κορίνθιο, γιο του Ερατοκλείδη. Η πόλη άκμασε εμπορικά και πολιτισμικά στις Ιλλυρικές ακτές. Αυτό είχε ως συνέπεια να αποτέλεσει στόχο για τους βάρβαρους Ταυλαντίους, ένα Ιλλυρικό φύλλο, με αποτέλεσμα το 435 π.Χ. να αρχίσουν επιδρομές. Οι Επιδάμνιοι ζήτησαν αρχικά βοήθεια από την κοντινή Κέρκυρα, αλλά εκείνη αρνήθηκε να βοηθήσει. Τότε οι Επιδάμνιοι πήραν χρησμό από το Μαντείο των Δελφών, να παραδώσουν την πόλη στην παλαιά τους μητρόπολη, την Κόρινθο, ώστε αυτή να αναλάβει την προστασία της. Οι Κορίνθιοι ανταποκρίθηκαν άμεσα, όμως όταν το έμαθαν οι Κερκυραίοι σε αντίποινα έστειλαν στρατό να βοηθήσει τους Ταυλαντίους, με τους οποίους είχαν συμμαχήσει και οι Επιδάμνιοι αριστοκράτες, επειδή είχαν εκδιωχθεί από τους δημοκρατικούς. Η αντίδραση της Κορίνθου ήταν άμεση, συγκέντρωσε πολύ μεγάλο στρατό σε ξηρά και θάλασσα, με την βοήθεια Μεγαρέων και Αργείων από την Επίδαυρο, την Ερμιόνη και την Τροιζήνα, ενώ ζήτησαν βοήθεια και από την Κεφαλληνία καθώς και την Λευκάδα. Όταν το έμαθαν αυτό οι Κερκυραίοι ζήτησαν βοήθεια από την Αθήνα, όμως οι Κορίνθιοι και πάλι έδρασαν άμεσα και απείλησαν την Αθήνα πως αν συμμαχήσει με τους Κερκυραίους αυτό θα ήταν παραβίαση της ειρήνης με τη Σπάρτη και την Πελοποννησιακή Συμμαχία. Η Αθήνα βοήθησε διακριτικά τους Κερκυραίους με αποτέλεσμα η Επίδαμνος να αποτελέσει σημαντική αφορμή για το ξέσπασμα του Πελοποννησιακού πολέμου. Σήμερα η Επίδαμνος, γνωστή πλέον ως Δυρράχιο, είναι η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη την Αλβανίας καθώς και το κύριο λιμάνι της.

Επίδαμνος, αρχαίο θέατρο

Κάνωπος, Αίγυπτος, σημαντικό λιμάνι για το Ελληνικό εμπόριο, το οποίο αποικήθηκε από Λακεδαίμονες με αρχηγό τον μυθικό Κάνωπο με καταγωγή από τις Αμύκλαις. Ο Κάνωπος ήταν πλοίαρχος του Μενελάου και συμμετείχε στον Τρωικό πόλεμο. Μετά το τέλος του πολέμου, το πλοίο του Μενελάου, κυβερνώμενο από τον Κάνωπο, λόγο μεγάλης τρικυμίας παρασύρθηκε έως την Κρήτη. Από εκεί βρέθηκε στην Αίγυπτο, όπου παρέμεινε για αρκετά χρόνια. Το αρχαίο αυτό λιμάνι βρίσκεται κοντά στην σημερινή πόλη της Αιγύπτου, Αμπού Κιρ.

Αμπού Κιρ, εκεί όπου βρισκόταν η αρχαία Κάνωπος

Κνίδος Καρίας, νότια της Αλικαρνασσού, παράλια Μικράς Ασίας. Πανάρχαια πόλη η οποία ιδρύθηκε από Λακεδαιμόνιους, έγινε κέντρο των Δωριέων και απέκτησε φοβερή δύναμη και πλούτο. Υπήρχε αγορά, θέατρο, γυμνάσιο, καθώς και πολλοί ναοί και ιερά. Επίσης στην Κνίδο φιλοτεχνήθηκε το άγαλμα της Κνιδίας Αφροδίτης, έργο του μεγάλου γλύπτη, Πραξιτέλη.

Κνίδος, αρχαίο λιμάνι

Αρχαία πόλη των Αιζανών, βορειοδυτική Τουρκία, κοντά στην σημερινή πόλη Τσαβνταρισάρ. Οικιστής της πόλης, σύμφωνα με τον Παυσανία, ήταν ο Αζάνας, γενάρχης της Αρκαδικής φυλής των Αζάνων, γιος του Αρκάδα, γενάρχη των Αρκάδων, απόγονος του Πελασγού και του Λυκάονα, με μητέρα την Νύμφη Ερατώ. Στην πανάρχαια αυτή πόλη, την οποία ίδρυσαν Αρκάδες από την Αζανία της Αρκαδίας, η οποία βρίσκεται στην σημερινή περιοχή των Καλαβρύτων, υπήρχε ναός του Δία, ναός της Αρτέμιδος, αγορά, θέατρο και πολλά άλλα.

 

αρχαία πόλη των Αιζανών, ναός του Δία

Μεταπόντιο, νότιος Ιταλία, ιδρύθηκε τον 7ο αιώνα π.Χ. από Αχαιούς της αρχαίας Ελίκης, στην Αχαΐα. Το Μεταπόντιο βρίσκεται κοντά στον Τάραντα. Η πόλη γνώρισε πολύ μεγάλη ακμή χάρη στο εμπόριο της. Η πόλη στα τέλη του 6ου αιώνα π.Χ. φιλοξένησε τον Πυθαγόρα και έγινε κέντρο των Πυθαγορείων.

Μεταπόντιο, ναός Ήρας

Καυλωνία, ανατολική ακτή της Καλαβρίας, νότιος Ιταλία. Ιδρύθηκε από Αχαιούς της Αχαΐας, με αρχηγό τον Τύφωνα από το Αίγιο, περίπου το 800 π.Χ. Το όνομα της πόλης προέρχεται από τον μυθικό ήρωα Καυλώνα, ο οποίος ήταν γιος της Αμαζόνας Κλείτης, η οποία ηταν η τροφός της βασίλισσας των Αμαζόνων Πενθεσίλειας, κόρη του θεού Άρη και της Οτρήρης. Σύμφωνα με τον μύθο ο Καυλώνας με την μητέρα του Κλείτη, πήγαν στην Μεγάλη Ελλάδα, όπου και ίδρυσαν την ομώνυμη πόλη. Η πόλη ήταν σύμμαχος με τον Κρότωνα και την Σύβαρις, ενώ αποτέλεσε εμπορικό κέντρο.

Καυλωνία, αρχαίος ναός

Σύβαρις, νότιος Ιταλία, στον κόλπο του Τάραντα. Η πόλη ιδρύθηκε από Αχαιούς της Ελίκης στην Αχαΐα, και Αργείους από την Τροιζήνα, το 720 π.Χ. Το όνομα της πόλης, κατά τον Στράβωνα, προέρχεται από παραφθορά του "Σαγγάρ", το οποίο κατά κάποιους ερευνητές προέρχεται από την Θρακική διάλεκτο. Σε μια πολύ εύφορη γη, η πόλη άνθησε με το εμπόριο, ενώ η ίδια η πόλη ίδρυσε αποικίες, όπως η Ποσειδωνία στην περιοχή της Καμπανίας, νότια της Νάπολης. Η Σύβαρις ήταν ξακουστή για την ευημερία της, κυρίαρχη δύναμη της περιοχής, με μνημειώδη πανηγύρια, όπου ο πλούτος έρεε άφθονος, σε τέτοιο βαθμό ώστε δεν χρειαζόταν κανένας πολίτης να κάνει χειρωνακτικές εργασίες, οι οποίες γινόντουσαν από μισθοφόρους εργάτες και δούλους. Έδιναν μεγάλη σημασία στα γεύματα και στους μάγειρες οι οποίοι προσπαθούσαν να επινοήσουν νέα φαγητά και γλυκά. Όλες οι θορυβώδης εργασίες γινόντουσαν εκτός πόλεως, ενώ πολλοί δρόμοι ήταν σκεπασμένοι με τέντες ώστε να προστατεύουν τους ανθρώπους από τον ήλιο και τη βροχή. Όλα αυτά είχαν ως αποτέλεσμα να τους κάνουν έντονη κριτική οι υπόλοιποι Έλληνες για την τρυφηλή ζωή των κατοίκων της πόλης, οι οποίοι όμως αναμφισβήτητα, είχαν καταφέρει να δημιουργήσουν έως τον 6ο αιώνα π.Χ. την μεγαλύτερη και πιο ευήμερη πόλη εκείνης της εποχής.

Σύβαρις, αρχαία ευρήματα

Αυτό είναι το τέλος και του δεύτερου αφιερώματος. Όμως δεν είναι το τελευταίο, καθώς θα ακολουθήσει και τρίτο μέρος, όπου μαζί με τους αρχαίους Πελοποννησίους θα ταξιδέψουμε στον χρόνο και σε μέρη μακρινά. Μείνετε συντονισμένοι.

Δείτε το 3ο μέρος: Αρχαίες αποικίες των Πελοποννησίων - Γ' Μέρος

ΑΡΧΑΙΕΣ ΑΠΟΙΚΙΕΣ ΤΩΝ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΙΩΝ

Κείμενο και έρευνα του Νίκου Αϊβαλή

Αρχαίες Ελληνικές αποικίες, ένα τεράστιο κεφάλαιο στην ιστορία των Ελλήνων, καθώς όλες οι πόλεις της Ελλάδος αποίκησαν διάφορα σημεία του κόσμου. Σε αυτό το κομμάτι της ιστορίας δεν θα μπορούσε να λείπει η Πελοπόννησος, με σημαντικότατες μητροπόλεις όπως η Κόρινθος, η Σπάρτη, το Άργος, η Αρκαδία, η Μεσσηνία κλπ. Σε αυτό το αφιέρωμα μας, θα προσπαθήσουμε να δούμε τις αποικίες των Πελοποννησίων εκτός των ορίων της σημερινής Ελλάδος.

Ξεκινώντας, πάμε στην γειτονική Ιταλία και συγκεκριμένα στο νότιο τμήμα της, στην Περιφέρεια Απουλία. Εκεί βρίσκουμε την πανάρχαια πόλη Τάραντα. Ο Τάραντας ιδρύθηκε από τους Σπαρτιάτες και αποτελεί την μοναδική αποικία της Σπάρτης στην Μεγάλη Ελλάδα. Ιδρυτής της πόλης ήταν ο Φάλανθος ο Λακεδαιμόνιος, γιος του Αράκου. Ύστερα από χρησμό του Μαντείου των Δελφών, το 706 π.Χ. ο Φάλανθος με άλλους Λακεδαιμόνιους αποίκησε τον Τάραντα. Το όνομα της πόλης προέρχεται από τον μυθικό Τάραντα, γιο του Ποσειδώνα και της Σατυρίας. Όταν ο Τάρας ναυάγησε, ο Ποσειδώνας του έστειλε ένα δελφίνι να τον σώσει και ταξίδεψε από το Ακρωτήριο Ταίναρο έως την Απουλία. Αξιοσημείωτο είναι πως το 500 π.Χ. ήταν η μεγαλύτερη πόλη στον τότε γνωστό κόσμο. Στις μέρες μας ο Τάραντας αποτελεί σημαντικό λιμάνι και εμπορικό κέντρο.

Τάραντας, ναός Ποσειδώνα

Συρακούσες, σημαντικότατη πόλη στη Σικελία, στο νοτιοανατολικό άκρο του νησιού, δυτικά από το Ιόνιο Πέλαγος, αποικία των Κορινθίων το 734 π.Χ. Σπουδαία πόλη η οποία αποτελούσε μια από τις πιο ισχυρές ναυτικές δυνάμεις στη Μεσόγειο, γενέτειρα του μαθηματικού και επιστήμονα Αρχιμήδη. Σημαντικότατος σύμμαχος της Κορίνθου η οποία αποτελούσε μητρόπολη, αλλά και σύμμαχος των Σπαρτιατών. Ακόμα και οι Ρωμαίοι θαύμασαν τις Συρακούσες, με τον Μάρκο Τύλλιο Κικέρων να περιγράφει τις Συρακούσες ως την κορυφαία και πιο όμορφη Ελληνική πόλη που μπορεί να συγκριθεί μονάχα με την Αθήνα του 5ου αιώνα π.Χ. Ιδρυτής της πόλης ήταν ο Αρχίας ο Κορίνθιος, απόγονος του Ηρακλή. Σύμφωνα με τον Παυσανία, έλαβε χρησμό από το Μαντείο των Δελφών ώστε να πάει στην Σικελία. Μαζί του πήρε τους Κορίνθιους Μύσκηλο και τον Χερσικράτη. Στην πορεία ο Χερσικράτης αποίκησε την Κέρκυρα, ο Μύσκληλος τον Κρότωνα και τέλος ο Αρχίας τις Συρακούσες. Στις μέρες μας αποτελούν τουριστικό προορισμό καθώς έχει πλήθος αξιοθέατων.

Συρακούσες, αρχαίο θέατρο

Κρότωνας, ανατολική ακτή της Καλαβρίας στις εκβολές του ποταμού Αισάρου, ιδρύθηκε το 710 π.Χ. περίπου, από Κορίνθιους. Η εγκατάσταση του Πυθαγόρα στον Κρότωνα συνέβαλε πολύ στην πολιτιστική και κοινωνική πρόοδο της. Στις μέρες μας ο Κρότωνας αποτελεί βιομηχανικό κέντρο μεταλλουργίας.

Κρότωνας, ναός Ήρας

Μεσσήνη, όχι της Πελοποννήσου, αλλά της Ιταλίας και συγκεκριμένα στη βόρεια Σικελία. Μετά τον Δεύτερο Μεσσηνιακό πόλεμο, όπου οι Μεσσήνιοι ηττήθηκαν από τους Σπαρτιάτες, πολλοί Μεσσήνιοι κατέφυγαν στην Σικελία, στην πόλη Ζάγκλη όπου πρώτοι είχαν αποικήσει Έλληνες από την Χαλκίδα περίπου τον 8ο αιώνα π.Χ. Στις μέρες μας η Μεσσήνη αποτελεί την τρίτη μεγαλύτερη πόλη της Σικελίας, ενώ αποτελεί τουριστικό και εμπορικό κέντρο.

Μεσσήνη, αρχαίο θέατρο

Πίζα, πόλη της βορειοδυτικής Ιταλίας, ξακουστή για τον διάσημο κεκλιμένο πύργο της Πίζας. Πόλη στην οποία τον 18ο αιώνα μ.Χ. άκμαζε Ελληνική παροικία, πολλοί από τους οποίους έγιναν μέλη της Φιλικής Εταιρείας και ενίσχυσαν τον αγώνα του 1821 με κάθε τρόπο. Δεν είναι μόνο αυτή η σχέση της πόλης όμως με την Ελλάδα και την Πελοπόννησο. Η Πίζα αποικήθηκε από την πόλη Πίσα της αρχαίας Ηλείας, η οποία βρίσκεται πολύ κοντά στην αρχαία Ολυμπία. Το όνομα προέρχεται από τον ιδρυτή της πόλης, Πίσο ο οποίος ήταν γιος του Περιήρους, βασιλιά της Μεσσήνης και της Γοργοφόνης, κόρης του Περσέως, με καταγωγή από το Άργος. Στις μέρες μας η Πίζα είναι μια πόλη με μεγάλη οικονομική και πνευματική ανάπτυξη.

ο διάσημος κεκλιμένος πύργος της Πίζας

Πάφος, πανάρχαια πόλη στο νοτιοδυτικό τμήμα της Κύπρου, κέντρο λατρείας της θεάς Αφροδίτης. Ιδρυτής ο μυθικός βασιλιάς των Αρκάδων, Αγαπήνορας. Βασιλιάς της Τεγέας, γιος του Αγκαίου, πήρε μέρος στον Τρωικό Πόλεμο με 60 πλοία. Μετά την πτώση της Τροίας, ο Αγαπήνωρ επιστρέφοντας στην Αρκαδία, παρασύρθηκε κοντά στις ακτές της Κύπρου. Εκεί σύμφωνα με τον Όμηρο και τον Παυσανία ίδρυσε την Πάφο. Στις μέρες μας η Πάφος αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα τουριστικά κέντρα της Κύπρου.

Πάφος, αρχαία μνημεία

Τραπεζούντα, Εύξεινος Πόντος. Αποικήθηκε από Αρκάδες από την πανάρχαια πόλη της Τραπεζούντας στην Αρκαδία. Η Τραπεζούντα της Αρκαδίας βρίσκεται κοντά στον Αλφειό ποταμό στην Παρρασσία χώρα, ανάμεσα στα πανάρχαια και ιερά κέντρα των Αρκάδων, μεταξύ Λύκαιου όρους και Μαινάλου. Η Τραπεζούντα του Πόντου αποτελούσε μεγάλο αστικό και πολιτιστικό κέντρο των Ελλήνων μέχρι το 1922 και την Μικρασιατική Καταστροφή.

Τραπεζούντα

Αλικαρνασσός, πανάρχαια Ελληνική πόλη στα παράλια της Μικράς Ασίας, γνωστή για το Μαυσωλείο του Μαύσωλου το οποίο αποτελούσε ένα από τα επτά θαύματα του κόσμου, δημιουργία των αρχιτεκτόνων Σάτυρου και Πύθιου. Ιδρυτές Αργείοι από την περιοχή της Τροιζήνας, από εκεί όπου καταγόταν η Αίθρα, μητέρα που μυθικού ήρωα Θησέα, μετέπειτα βασιλιά των Αθηνών. Ένας από τους πιο γνωστούς άνδρες που καταγόταν από την Αλικαρνασσό, ήταν ο ιστορικός του 5ου αιώνα π.Χ. Ηρόδοτος ο Αλικαρνασσεύς. Στις μέρες μας, η οικονομία της περιοχής βασίζεται στην αλιεία, ενώ αποτελεί τουριστικό πόλο έλξης.

Αλικαρνασσός, αρχαίο θέατρο

Δεν τελειώνει εδώ το αφιέρωμα μας στις Πελοποννησιακές αποικίες, καθώς θα δούμε σε άλλο άρθρο και άλλες πόλεις που συνδέονται με την Ελλάδα και την Πελοπόννησο.

Δείτε εδώ το 2ο μέρος: Αρχαίες αποικίες των Πελοποννησίων - Β' Μέρος

ΣΤΥΜΦΑΛΙΑ ΛΙΜΝΗ

Κείμενο και έρευνα του Νίκου Αϊβαλή

Κορινθία, μια πανάρχαια περιοχή με πολλούς μύθους. Εκεί θα βρούμε την μυθική Στυμφαλία λίμνη, έναν τόπο με υπέροχη φύση, σημαντική οικολογική αξία, καθώς και ιστορία.

Το όνομα της η λίμνη το πήρε από τον μυθικό ήρωα Στύμφαλο, ο οποίος ήταν απόγονος του Αρκάδα. Το γεγονός όμως που έκανε πασίγνωστη την Στυμφαλία λίμνη, είναι ο έκτος άθλος του ημίθεου ήρωα Ηρακλή. Στην λίμνη κατοικούσαν τρομερά πτηνά, οι λεγόμενες Στυμφαλίδες Όρνιθες. Περιγράφονται ως ανθρωποφάγα πτηνά, με νύχια και φτερά από χαλκό, τα οποία έσπερναν τον τρόμο στους ανθρώπους. Ο μεγάλος ήρωας Ηρακλής, προκαλώντας θόρυβο, τρόμαξε τις Όρνιθες, οι οποίες βγήκαν από την πυκνή βλάστηση της λίμνης, διευκολύνοντας τον Ηρακλή να τις εξολοθρεύσει. Στους ρωμαϊκούς χρόνους, ο αυτοκράτορας Αδριανός, κατασκεύασε υδραγωγείο με το οποίο υδροδότησε την Κόρινθο με νερό από την λίμνη.

Αρχαϊκός μελανόμορφος αμφορέας
του 540 π.Χ. με αναπαράσταση του Ηρακλή
να πολεμάει τις Στυμφαλίδες Όρνιθες -
Βρετανικό Μουσείο

Η λίμνη βρίσκεται στα 600 μέτρα υψόμετρο, ανάμεσα στα βουνά Ζήρεια και Ολίγυρτος. Είναι κυρίως ελώδης λίμνη, με βάθος 2 μέτρα, αλλά όταν πέφτει η στάθμη του νερού φθάνει το μισό μέτρο. Αποτελεί την μεγαλύτερη ορεινή υδατική λεκάνη της Πελοποννήσου. Η βλάστηση της γύρω περιοχής απαρτίζεται κυρίως από Κεφαλληνιακή ελάτη, πεύκα, πλατάνια, καθώς και φρύγανα. Η βλάστηση της λίμνης αποτελείται κυρίως από καλαμιές και θάμνους.

Στυμφαλία λίμνη

Στην πανίδα συναντάμε τσακάλια, αλεπούδες, ασβούς, σκαντζόχοιρους, σαύρες, αμφίβια, καθώς και αρπακτικά πτηνά όπως γεράκια. Επίσης αποτελεί σημαντικό καταφύγιο και τόπο αναπαραγωγής για μεταναστευτικά και υδρόβια πουλιά . Η λίμνη έχει δυο σπάνια και ενδημικά είδη της ιχθυοπανίδας: τον Στυμφαλικό Πελασγό (Pelasgus stymphalicus) και το ψάρι Phoxinellys Stymfalicious. Η περιοχή της λίμνης μαζί με το όρος Ζήρεια, είναι προστατευόμενος βιότοπος του δικτύου Natura 2000. 

η μυθική Στυμφαλία λίμνη