Κείμενο και έρευνα της Γιώτας Χριστοφόρου
Άραγε, ποιος θα μπορούσε να φανταστεί, ότι ανεβαίνοντας σε ύψος 1240 μέτρων, θα αντίκριζε ένα τεράστιο Μαρμάρινο Βιβλίο 24 σελίδων. Μάλιστα οι σελίδες του μένουν πάντα ανοιχτές, ενώ πάνω τους είναι γραμμένα τα ονόματα των Αθανάτων ηρώων. Φόρος τιμής για το Σώμα των Αθανάτων του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, τους 179 Ζυγοβίστες αγωνιστές. Το ύψους 4 μέτρων βιβλίο, φιλοτεχνήθηκε από τον Νικόλαο Αρμακόλλα, ενώ το υλικό του προέρχεται από λευκό μάρμαρο Θάσου. Το πολύτιμο αυτό αξιοθέατο, βάρους 25 τόνων, αξιολογήθηκε από ειδική επιτροπή και θριαμβευτικά κέρδισε τη θέση του στο ρεκόρ Γκίνες.
Κι εδώ αρχίζει η περιήγηση στο αμφιθεατρικά κτισμένο, πανέμορφο χωριό, που λόγω της υπέροχης ελατόφυτης θέας του, ονομάζεται Ζυγοβίστι. Η οικογένεια των Κοντογιανναίων συνέβαλε στη δημιουργία του μικρού χωριού τον 16ο αιώνα. Κατέφτασαν από τον τόπο τους, τη Μεσσηνία και ήρθαν σε μέρος που μπορούσαν να προφυλαχθούν από τον Τουρκικό ζυγό. Η πλατεία του χωριού γεμίζει κόσμο στις 6 Αυγούστου καθώς γιορτάζει η εκκλησία της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος, που κτίστηκε το 1810 μέσα σε διάστημα 4 μηνών. Άλλωστε η Αρκαδία φημίζεται για τα πανηγύρια της, όπως και οι πανταχού Αρκάδες για το χορό και το κέφι τους. Ο περίφημος ναός έχει στολίδι τον πολυέλαιο, φερμένο από το σεράι του Χουρσίτ Πασά, κειμήλιο της μάχης της Τριπολιτσάς, καθώς και το αξιοθαύμαστο ξυλόγλυπτο τέμπλο.
Το χωριό απέχει 5 χλμ από τη Δημητσάνα, ενώ λέγεται πως ίχνη αρχαίου οχυρού διακρινόταν ψηλά στο λόφο του χωριού, ενώ στο ίδιο σημείο υπάρχει το ιερό της Αρτέμιδος Καλλίστης. Η Καλλιστώ, η πανέμορφη κόρη του Λυκάωνα, μεταμορφώθηκε σε άστρο φωτεινό επ' ονόματι Μεγάλη Άρκτος. Ο μύθος αναφέρει τη νύμφη Καλλιστώ, ως πιστή στην θεά Άρτεμη καθώς και στην παρθένα φιλοσοφία αυτής, έτσι όταν ο Δίας κατάφερε να την σαγηνεύσει, εκείνη σε εννέα μήνες έφερε στον κόσμο τον Αρκάδα, ο οποίος εικάζεται ότι έδωσε το όνομα του στην Αρκαδία. Όπως ήταν γραφτό, η Καλλιστώ έμελλε να μεταμορφωθεί δύο φορές ανάλογα με τον μύθο, τη μια φορά από τον Δία σε άστρο και τη δεύτερη από την Ήρα (λογικά) και όχι την Θεά Άρτεμη, σε αρκούδα.
Διατηρητέο μνημείο είναι και το Δημοτικό σχολείο του χωριού, κτισμένο το 1830. Υπάρχουν και δυο παλαιές βυζαντινές εκκλησίες, του Αγίου Νικολάου και του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου. Σας συνιστώ να καθίσετε για καφέ στην πλατεία του χωριού, κάτω από την σκιά των πλατάνων, και να απολαύσετε τον ερχομό της άνοιξης κουβεντιάζοντας με τους φιλόξενους κατοίκους του χωριού.
Εκεί στους πρόποδες του Ζυγοβιστίου και της Ζάτουνας, πολύ κοντά στη Δημητσάνα, αναδύεται μια μικρή κοιλάδα, που ποτίζεται από το Λούσιο και ομορφαίνει τον τόπο με την πρασινάδα της. Εκεί βρίσκεται το Παλαιοχώρι. Θα μπορούσε να χαρακτηρίσει το μικρό αυτό χωριουδάκι, στολίδι του Δήμου Δημητσάνας. Λίγοι κάτοικοι απέμειναν να κατοικούν και να χαίρονται πρωί και βράδυ το μεγαλείο της φύσης. Αρκετοί από αυτούς μετανάστευσαν για την Αμερική, τα δύσκολα χρόνια της δεκαετίας του 1960. Όμως η φιλοξενία των λιγοστών κατοίκων αντικατοπτρίζεται ακόμη και στην μικρή πινακίδα καλωσορίσματος, στην είσοδο του χωριού. Το μεγάλο μαρμάρινο μνημείο στην πλατεία, αναγράφει τα ονόματα όλων εκείνων που έφυγαν για τα ξένα, αλλά πάντα σκέφτονται τον τόπο τους. Δωρεά των ομογενών Ελλήνων είναι και η κρήνη του χωριού.
Κάθε χρόνο, τον Οκτώβριο, εδώ και 17 χρόνια, διοργανώνεται η γιορτή του τσίπουρου, η οποία πραγματοποιείται προς τιμήν όλων αυτών των ανθρώπων που μοχθούν να παράγουν τα αγαθά της γης. Η γιορτή συνοδεύεται με γλέντι και χορό, έτσι ακριβώς όπως αρμόζει στην ημέρα και φυσικά με πολύ τσίπουρο παραγωγή της Αρκαδικής γης.
Συνοδοιπόροι σε ένα χωριό που βρίσκεται λίγα χιλιόμετρα μετά τη Δημητσάνα, πέρα από το ποτάμι σαν να λέμε, αναζητούμε την γεμάτη δέντρα πλαγιά της πετρόκτιστης Ζάτουνας. Στην είσοδο της πλατείας του χωριού (πλατεία Τσαγκάρη), μας καλωσορίζει η Παναγία η Ελοβίτισα, που πήρε το όνομα της από τα έλατα, τα δέντρα που περιβάλουν την όμορφη Ζάτουνα. Δίπλα της, εντυπωσιακός ο πανύψηλος πλάτανος, τόπος έλξης επισκεπτών, ενώ απέναντι το Δημοτικό Σχολείο που ανεγέρθη το 1919, από ευεργέτες του χωριού, ενώ σήμερα λειτουργεί ως Μουσείο Μίκης Θεοδωράκης.
Πέρασε και έμεινε ο Μίκης Θεοδωράκης στη Ζάτουνα εξόριστος, για 14 μήνες, ωστόσο μόνο καλά εισέπραξε από το χωριό και τους κατοίκους του. Το περίφημο έργο του οι "Δέκα Αρκαδίες", στη Ζάτουνα τις έγραψε και έγιναν γνωστές παγκοσμίως. Το Διεθνές Μουσείο φιλοξενεί πολιτιστικές εκδηλώσεις, ενώ στο χώρο του θα περιπλανηθείτε σε αντικείμενα συναισθηματικής αξίας του καλλιτέχνη. Εδώ, αξίζει να αναφερθούμε και στο Δημοτικό θέατρο Μίκης Θεοδωράκης, το οποίο βρίσκεται στην Δημητσάνα και στο οποίο πραγματοποιούνται συναυλίες, φεστιβάλ, θεατρικές παραστάσεις.
Ξακουστή για τις εξαγωγές της σε δέρματα, μαλλί και μετάξι, η Ζάτουνα, τον Απρίλιο του 1779, δέχτηκε καταστροφική επίθεση από τους Αλβανούς. Στην επιγραφή που βρίσκεται στον κώδικα του Μ. Σπηλαίου, περιγράφεται ο μαρτυρικός εφιάλτης των κατοίκων. Κατόπιν, το χωριό γνώρισε την εγκατάλειψη καθώς και την μετανάστευση των ντόπιων για μια νέα αρχή. Ο Φωτάκος, ο πιστός γραμματικός του γέρου του Μοριά, έγραψε: «Η Ζάτουνα τροφοδότησε την Επανάσταση με πετσιά, όπως η Δημητσάνα με μπαρούτι».
Η Ζάτουνα ανέδειξε από τα σπλάχνα της σπουδαίους ανθρώπους, όπως ο αξέχαστος ηθοποιός, ζωγράφος και πεζογράφος Μίμης Φωτόπουλος, η ηθοποιός Μπεάτα Ασημακοπούλου, η ζωγράφος Χατζηγιαννούλη Κατερίνα, συγγραφείς όπως ο Νίκος Φίλης, ο πολιτικός Κωνσταντίνος Στεφανόπουλος, πρώην πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας, αλλά και ο Τσαγκάρης Σπύρος που ήταν ο ιδρυτής του πρώτου πρακτορείου εφημερίδων της Αθήνας. Επίσης, στη Ζάτουνα γεννήθηκαν αγωνιστές του 1821, όπως ο Στάικος Σταικόπουλος, δερματέμπορας στο επάγγελμα, μα και ήρωας. Το ηρωικό παλικάρι που ονομάστηκε πορθητής του κάστρου του Ναυπλιού, εκείνη τη βροχερή νύχτα του Νοεμβρίου του 1822. Στον τόπο καταγωγής του, έξω από το σπίτι του, αναμνηστική πλάκα αναγράφει το όνομα του.
Λίγο πιο κάτω από την πλατεία στέκει εντυπωσιακό το καμπαναριό-ρολόι, του Αγίου Γεωργίου, κτισμένο το1843. Από τη Ζάτουνα δε λείπουν ο καλός καφφές (βεβαίως με δύο ΦΦ), κληρονομιά παππού προς παππού, του Έλληνα μετανάστη, στα παιδιά του, μαζί με το παραδοσιακό καφενείο και τα δύο ΦΦ στον καφέ. Ακόμη, θα απολαύσετε καλό φαγητό στις δύο ταβέρνες του χωριού, όπως και τσιπουράκι, στον άλλο καφενέ, εκεί όπου ήταν το στέκι του Μίκυ Θεοδωράκη.
Κι ύστερα ανεβείτε στο λοφάκι, στο ξωκλήσσι του Προφήτη Ηλία, εκεί που βρίσκεται το πιο ψηλό σημείο του χωριού. Καθόλου τυχαίο δεν είναι αυτό που θέλει να δείξει και να πει, την ομορφιά που απλώνεται στα πόδια του. Κι επειδή αναφερόμαστε σε ένα τοπίο γεμάτο από φύση πως είναι δυνατόν να λείπουν τα τρεχούμενα νερά και οι βρύσες, καθεμιά με το όνομα της, όπως η Πάνω Βρύση, η Πέρα Βρύση, το Νερούλι, ο Πύργος και η Βρύση των Κολοκοτρωναίων.
Υπάρχουν τρία μικρά χωριά κοντά στη Ζάτουνα που αξίζει να τα γνωρίσετε. Ένα από αυτά τα χωριά το οποίο βρίσκεται σε απόσταση 6 χλμ, από τη Ζάτουνα και διοικητικά ανήκει στην τοπική κοινότητα αυτής, ονομάζεται Βλόγγος. Επίσημα, από το 1978, αποκαλείται δικαίως παραδοσιακός οικισμός, ενώ διατηρεί στοιχεία της τοπικής αρχιτεκτονικής, όπως και η ευρύτερη περιοχή άλλωστε. Συνεχώς, οι κάτοικοι ανακαινίζουν τα πετρόκτιστα σπίτια, προσθέτοντας υποδομές, μιας και όπως και η υπόλοιπη περιοχή, ανοίγουν δρόμους για μορφές εναλλακτικού τουρισμού. Σύμφωνα με τα πρότυπα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και μελέτη αρχιτεκτόνων, προτείνεται ως τόπος πλήρους προστασίας. Το χωριό περιτριγυρίζεται από δάσος με καρυδιές, πολλών ετών.
Αν κλείσετε τα μάτια σας μπορείτε να φανταστείτε την ομορφιά του τόπου, ολόγυρα να επικρατεί το πράσινο χρώμα της φύσης και στη μέση το λευκό των σπιτιών, ένας πανέμορφος συνδυασμός, που εναλλάσσεται από τα χρώματα ανάλογα με τις εποχές του έτους. Στην πλατεία του χωριού μια παλιά βρύση ξεδιψάει τους επισκέπτες, ενώ κάθε χρόνο που η εκκλησία μας τιμά την Μεταμόρφωση του Σωτήρος, στήνεται μεγάλο πανηγύρι με παραδοσιακή μουσική και φαγητό. Στην πλατεία του χωριού, θα δείτε ακόμη το ναό του Αγίου Γεωργίου, κτισμένος το 1815, καθώς και το Δημοτικό Σχολείο, το οποίο λειτουργούσε έως το 1969. Στο Βλόγγο λειτουργεί παραδοσιακός πέτρινος ξενώνας που προσφέρει άνετη διαμονή, πολύ καλή εξυπηρέτηση και φιλοξενία. Από το μπαλκόνι μπορείτε να απολαύσετε τη μοναδική θέα που προσφέρει αυτή η όμορφη πλευρά της Αρκαδίας.
Φεύγοντας από τον Βλόγγο, συναντάμε άλλο ένα ήσυχο και γραφικό χωριό, που ξεπροβάλει μέσα από πλατάνια και καρυδιές. Το λένε Μελισσόπετρα ή Τρεστενά. Μια τοξωτή κρήνη κτισμένη το 1863 δίπλα από το ναό του Αγίου Αθανασίου, και απέναντι η παραδοσιακή ταβέρνα, πλαισιώνουν την πλατεία του χωριού. Ακολουθώντας το δρομάκι μετά τη βρύση, βρίσκεται ένα παλιό αρχοντικό, το οποίο ανήκε σε μια εύπορη οικογένεια και είναι χαρακτηριστικό δείγμα αρχιτεκτονικής. Δίπλα από αυτό το σπίτι, υπάρχει το πατρικό σπίτι του συνθέτη Δημήτρη Μητρόπουλου, με χαρακτηριστική την αναμνηστική πλάκα που αναγράφει το όνομα του.
Ο ναός του Άη Γιάννη, κτισμένος τον 7ο αιώνα, είναι σπάνιου ρυθμού και εικάζεται πως είναι ένας από τους τέσσερις ναούς που υπάρχουν στην Γορτυνία. Ενώ, λίγο πιο έξω από την Μελισσόπετρα, μέσα στα βράχια, υπήρχε ασκητήριο, καθώς και ξωκλήσι της Παναγίας. Σε αυτό το μικρό χωριό γεννήθηκαν σπουδαίες προσωπικότητες και ιερωμένοι, όπως ο Αρχιμανδρίτης Ευσέβιος Ματθόπουλος, ο οποίος εξέδωσε το βιβλίο «ο προορισμός του ανθρώπου» και ο οποίος ήταν άνθρωπος, ευσεβής και γεμάτος αγάπη. Στο χωριό υπάρχει μνημείο προς τιμήν του. Από τη Μελισσόπετρα κατάγεται ακόμη ο Αρχιεπίσκοπος Πατρών και Ηλείας Ιερόθεος Μητρόπουλος. Ένας πνευματικός ο οποίος από τεσσάρων ετών, είχε ως επιθυμία του να γίνει μοναχός, ενώ έμαθε να γράφει αλλά και να διαβάζει τα ιερά σύμβολα. Ο μουσουργός Δημήτρης Μητρόπουλος, ο οποίος έζησε και μεγαλούργησε στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής υπήρξε ένας διεθνής φήμης καλλιτέχνης και μοναδικός στο είδος του.
Το άλλο μικρό χωριό είναι η Παναγιά ή Ζέρζοβα. Θα το συναντήσετε σε απόσταση 10 χλμ από τη Ζάτουνα. Όμορφα και καλά συντηρημένα τα εκκλησάκια του χωριού, με πολιούχο τον Άγιο Νικόλαο καθώς μπαίνετε στο χωριό, καθώς και τον Άγιο Γεώργιο που βρίσκεται πολύ κοντά του. Μια ματιά, αρκεί για να θαυμάσει ο επισκέπτης τη πανοραμική τοποθεσία του χωριού, έτσι όπως θα κοιτάξει ψηλά, από την τοξωτή βρύση με τη μεγάλη γούρνα και προς τα πάνω στα πέτρινα σπίτια με τις πολύχρωμες από λουλούδια αυλές, την πετρόκτιστη πλατεία, ενώ υπάρχει πιο πάνω το δάσος από δέντρα και το ξωκλήσι του Προφήτη Ηλία. Ο τόπος αυτός ήταν κάποτε γεμάτος από αμπέλια και ελιές, ενώ στις μέρες μας απομεινάρια από μυλόπετρες, ελαιοτριβεία και ληνοί το μαρτυρούν. Μη νομίζετε ότι το μέρος αυτό δεν έχει κάποιο μαγαζί για να καθίσετε για φαγητό, γιατί έχει την ταβέρνα με το όνομα Ζέρζοβα. Μια ταβέρνα φτιαγμένη με πολύ γούστο, η οποία λόγω του εκλεκτού Αρκαδικού μενού που διαθέτει, ψηφίστηκε ως ένα από τα καλύτερα ταβερνάκια της Ελλάδας.
Ζέρζοβα την λέγανε παλιά την Παναγιά (το χωριό), όνομα που της δόθηκε από τους Σλάβους, οι οποίοι θεωρούνται οι πρώτοι κάτοικοι του χωριού μεταξύ 6ο με 8ο αιώνα. Η εκκλησία της Παναγίας βρίσκεται λίγο πιο κάτω και κάθε χρόνο τιμάται στις 8 Σεπτεμβρίου, με μεγάλη λαμπρότητα αλλά και παραδοσιακό πανηγύρι. Αξίζει να επισκεφτείτε και το Λαογραφικό Μουσείο του χωριού το οποίο λειτούργησε το Σεπτέμβριο του 1999, με την φροντίδα των μελών του Συνδέσμου Απανταχών Παναγιωτών. Οι άνθρωποι αυτοί επιμελήθηκαν και ανακαίνισαν ένα παλιό πλυσταριό, μετατρέποντας το σε μουσείο, με εκθέματα και αντικείμενα της καθημερινής ζωής των κατοίκων του χωριού, είδη οικιακής χρήσης, εργαλεία, αντικείμενα από επαγγέλματα, προσιτά στον επισκέπτη, να τα θέσει ακόμα και σε λειτουργία. Ακόμη, ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει το Δημοτικό Σχολείο του χωριού και το ναό του Αγίου Αθανασίου.
Άραγε, ποιος θα μπορούσε να φανταστεί, ότι ανεβαίνοντας σε ύψος 1240 μέτρων, θα αντίκριζε ένα τεράστιο Μαρμάρινο Βιβλίο 24 σελίδων. Μάλιστα οι σελίδες του μένουν πάντα ανοιχτές, ενώ πάνω τους είναι γραμμένα τα ονόματα των Αθανάτων ηρώων. Φόρος τιμής για το Σώμα των Αθανάτων του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, τους 179 Ζυγοβίστες αγωνιστές. Το ύψους 4 μέτρων βιβλίο, φιλοτεχνήθηκε από τον Νικόλαο Αρμακόλλα, ενώ το υλικό του προέρχεται από λευκό μάρμαρο Θάσου. Το πολύτιμο αυτό αξιοθέατο, βάρους 25 τόνων, αξιολογήθηκε από ειδική επιτροπή και θριαμβευτικά κέρδισε τη θέση του στο ρεκόρ Γκίνες.
Κι εδώ αρχίζει η περιήγηση στο αμφιθεατρικά κτισμένο, πανέμορφο χωριό, που λόγω της υπέροχης ελατόφυτης θέας του, ονομάζεται Ζυγοβίστι. Η οικογένεια των Κοντογιανναίων συνέβαλε στη δημιουργία του μικρού χωριού τον 16ο αιώνα. Κατέφτασαν από τον τόπο τους, τη Μεσσηνία και ήρθαν σε μέρος που μπορούσαν να προφυλαχθούν από τον Τουρκικό ζυγό. Η πλατεία του χωριού γεμίζει κόσμο στις 6 Αυγούστου καθώς γιορτάζει η εκκλησία της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος, που κτίστηκε το 1810 μέσα σε διάστημα 4 μηνών. Άλλωστε η Αρκαδία φημίζεται για τα πανηγύρια της, όπως και οι πανταχού Αρκάδες για το χορό και το κέφι τους. Ο περίφημος ναός έχει στολίδι τον πολυέλαιο, φερμένο από το σεράι του Χουρσίτ Πασά, κειμήλιο της μάχης της Τριπολιτσάς, καθώς και το αξιοθαύμαστο ξυλόγλυπτο τέμπλο.
 |
| εκκλησία της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος, Ζυγοβίστι |
Το χωριό απέχει 5 χλμ από τη Δημητσάνα, ενώ λέγεται πως ίχνη αρχαίου οχυρού διακρινόταν ψηλά στο λόφο του χωριού, ενώ στο ίδιο σημείο υπάρχει το ιερό της Αρτέμιδος Καλλίστης. Η Καλλιστώ, η πανέμορφη κόρη του Λυκάωνα, μεταμορφώθηκε σε άστρο φωτεινό επ' ονόματι Μεγάλη Άρκτος. Ο μύθος αναφέρει τη νύμφη Καλλιστώ, ως πιστή στην θεά Άρτεμη καθώς και στην παρθένα φιλοσοφία αυτής, έτσι όταν ο Δίας κατάφερε να την σαγηνεύσει, εκείνη σε εννέα μήνες έφερε στον κόσμο τον Αρκάδα, ο οποίος εικάζεται ότι έδωσε το όνομα του στην Αρκαδία. Όπως ήταν γραφτό, η Καλλιστώ έμελλε να μεταμορφωθεί δύο φορές ανάλογα με τον μύθο, τη μια φορά από τον Δία σε άστρο και τη δεύτερη από την Ήρα (λογικά) και όχι την Θεά Άρτεμη, σε αρκούδα.
 |
| Ζυγοβίστι |
Διατηρητέο μνημείο είναι και το Δημοτικό σχολείο του χωριού, κτισμένο το 1830. Υπάρχουν και δυο παλαιές βυζαντινές εκκλησίες, του Αγίου Νικολάου και του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου. Σας συνιστώ να καθίσετε για καφέ στην πλατεία του χωριού, κάτω από την σκιά των πλατάνων, και να απολαύσετε τον ερχομό της άνοιξης κουβεντιάζοντας με τους φιλόξενους κατοίκους του χωριού.
 |
| Ζυγοβίστι |
Εκεί στους πρόποδες του Ζυγοβιστίου και της Ζάτουνας, πολύ κοντά στη Δημητσάνα, αναδύεται μια μικρή κοιλάδα, που ποτίζεται από το Λούσιο και ομορφαίνει τον τόπο με την πρασινάδα της. Εκεί βρίσκεται το Παλαιοχώρι. Θα μπορούσε να χαρακτηρίσει το μικρό αυτό χωριουδάκι, στολίδι του Δήμου Δημητσάνας. Λίγοι κάτοικοι απέμειναν να κατοικούν και να χαίρονται πρωί και βράδυ το μεγαλείο της φύσης. Αρκετοί από αυτούς μετανάστευσαν για την Αμερική, τα δύσκολα χρόνια της δεκαετίας του 1960. Όμως η φιλοξενία των λιγοστών κατοίκων αντικατοπτρίζεται ακόμη και στην μικρή πινακίδα καλωσορίσματος, στην είσοδο του χωριού. Το μεγάλο μαρμάρινο μνημείο στην πλατεία, αναγράφει τα ονόματα όλων εκείνων που έφυγαν για τα ξένα, αλλά πάντα σκέφτονται τον τόπο τους. Δωρεά των ομογενών Ελλήνων είναι και η κρήνη του χωριού.
 |
| Παλαιοχώρι |
Κάθε χρόνο, τον Οκτώβριο, εδώ και 17 χρόνια, διοργανώνεται η γιορτή του τσίπουρου, η οποία πραγματοποιείται προς τιμήν όλων αυτών των ανθρώπων που μοχθούν να παράγουν τα αγαθά της γης. Η γιορτή συνοδεύεται με γλέντι και χορό, έτσι ακριβώς όπως αρμόζει στην ημέρα και φυσικά με πολύ τσίπουρο παραγωγή της Αρκαδικής γης.
 |
| γιορτή τσίπουρου, Παλαιοχώρι |
Συνοδοιπόροι σε ένα χωριό που βρίσκεται λίγα χιλιόμετρα μετά τη Δημητσάνα, πέρα από το ποτάμι σαν να λέμε, αναζητούμε την γεμάτη δέντρα πλαγιά της πετρόκτιστης Ζάτουνας. Στην είσοδο της πλατείας του χωριού (πλατεία Τσαγκάρη), μας καλωσορίζει η Παναγία η Ελοβίτισα, που πήρε το όνομα της από τα έλατα, τα δέντρα που περιβάλουν την όμορφη Ζάτουνα. Δίπλα της, εντυπωσιακός ο πανύψηλος πλάτανος, τόπος έλξης επισκεπτών, ενώ απέναντι το Δημοτικό Σχολείο που ανεγέρθη το 1919, από ευεργέτες του χωριού, ενώ σήμερα λειτουργεί ως Μουσείο Μίκης Θεοδωράκης.
 |
| Ζάτουνα |
Πέρασε και έμεινε ο Μίκης Θεοδωράκης στη Ζάτουνα εξόριστος, για 14 μήνες, ωστόσο μόνο καλά εισέπραξε από το χωριό και τους κατοίκους του. Το περίφημο έργο του οι "Δέκα Αρκαδίες", στη Ζάτουνα τις έγραψε και έγιναν γνωστές παγκοσμίως. Το Διεθνές Μουσείο φιλοξενεί πολιτιστικές εκδηλώσεις, ενώ στο χώρο του θα περιπλανηθείτε σε αντικείμενα συναισθηματικής αξίας του καλλιτέχνη. Εδώ, αξίζει να αναφερθούμε και στο Δημοτικό θέατρο Μίκης Θεοδωράκης, το οποίο βρίσκεται στην Δημητσάνα και στο οποίο πραγματοποιούνται συναυλίες, φεστιβάλ, θεατρικές παραστάσεις.
 |
| ο Μίκης Θεοδωράκης στην Ζάτουνα. 1968 |
Ξακουστή για τις εξαγωγές της σε δέρματα, μαλλί και μετάξι, η Ζάτουνα, τον Απρίλιο του 1779, δέχτηκε καταστροφική επίθεση από τους Αλβανούς. Στην επιγραφή που βρίσκεται στον κώδικα του Μ. Σπηλαίου, περιγράφεται ο μαρτυρικός εφιάλτης των κατοίκων. Κατόπιν, το χωριό γνώρισε την εγκατάλειψη καθώς και την μετανάστευση των ντόπιων για μια νέα αρχή. Ο Φωτάκος, ο πιστός γραμματικός του γέρου του Μοριά, έγραψε: «Η Ζάτουνα τροφοδότησε την Επανάσταση με πετσιά, όπως η Δημητσάνα με μπαρούτι».
 |
| Μουσείο Μίκης Θεοδωράκης |
Η Ζάτουνα ανέδειξε από τα σπλάχνα της σπουδαίους ανθρώπους, όπως ο αξέχαστος ηθοποιός, ζωγράφος και πεζογράφος Μίμης Φωτόπουλος, η ηθοποιός Μπεάτα Ασημακοπούλου, η ζωγράφος Χατζηγιαννούλη Κατερίνα, συγγραφείς όπως ο Νίκος Φίλης, ο πολιτικός Κωνσταντίνος Στεφανόπουλος, πρώην πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας, αλλά και ο Τσαγκάρης Σπύρος που ήταν ο ιδρυτής του πρώτου πρακτορείου εφημερίδων της Αθήνας. Επίσης, στη Ζάτουνα γεννήθηκαν αγωνιστές του 1821, όπως ο Στάικος Σταικόπουλος, δερματέμπορας στο επάγγελμα, μα και ήρωας. Το ηρωικό παλικάρι που ονομάστηκε πορθητής του κάστρου του Ναυπλιού, εκείνη τη βροχερή νύχτα του Νοεμβρίου του 1822. Στον τόπο καταγωγής του, έξω από το σπίτι του, αναμνηστική πλάκα αναγράφει το όνομα του.
 |
| ανδριάντας του Στάικου Σταικόπουλου στο Ναύπλιο |
Λίγο πιο κάτω από την πλατεία στέκει εντυπωσιακό το καμπαναριό-ρολόι, του Αγίου Γεωργίου, κτισμένο το1843. Από τη Ζάτουνα δε λείπουν ο καλός καφφές (βεβαίως με δύο ΦΦ), κληρονομιά παππού προς παππού, του Έλληνα μετανάστη, στα παιδιά του, μαζί με το παραδοσιακό καφενείο και τα δύο ΦΦ στον καφέ. Ακόμη, θα απολαύσετε καλό φαγητό στις δύο ταβέρνες του χωριού, όπως και τσιπουράκι, στον άλλο καφενέ, εκεί όπου ήταν το στέκι του Μίκυ Θεοδωράκη.
 |
| παραδοσιακό Καφφενείο |
Κι ύστερα ανεβείτε στο λοφάκι, στο ξωκλήσσι του Προφήτη Ηλία, εκεί που βρίσκεται το πιο ψηλό σημείο του χωριού. Καθόλου τυχαίο δεν είναι αυτό που θέλει να δείξει και να πει, την ομορφιά που απλώνεται στα πόδια του. Κι επειδή αναφερόμαστε σε ένα τοπίο γεμάτο από φύση πως είναι δυνατόν να λείπουν τα τρεχούμενα νερά και οι βρύσες, καθεμιά με το όνομα της, όπως η Πάνω Βρύση, η Πέρα Βρύση, το Νερούλι, ο Πύργος και η Βρύση των Κολοκοτρωναίων.
 |
| Πάνω Βρύση |
Υπάρχουν τρία μικρά χωριά κοντά στη Ζάτουνα που αξίζει να τα γνωρίσετε. Ένα από αυτά τα χωριά το οποίο βρίσκεται σε απόσταση 6 χλμ, από τη Ζάτουνα και διοικητικά ανήκει στην τοπική κοινότητα αυτής, ονομάζεται Βλόγγος. Επίσημα, από το 1978, αποκαλείται δικαίως παραδοσιακός οικισμός, ενώ διατηρεί στοιχεία της τοπικής αρχιτεκτονικής, όπως και η ευρύτερη περιοχή άλλωστε. Συνεχώς, οι κάτοικοι ανακαινίζουν τα πετρόκτιστα σπίτια, προσθέτοντας υποδομές, μιας και όπως και η υπόλοιπη περιοχή, ανοίγουν δρόμους για μορφές εναλλακτικού τουρισμού. Σύμφωνα με τα πρότυπα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και μελέτη αρχιτεκτόνων, προτείνεται ως τόπος πλήρους προστασίας. Το χωριό περιτριγυρίζεται από δάσος με καρυδιές, πολλών ετών.
 |
| Βλόγγος |
Αν κλείσετε τα μάτια σας μπορείτε να φανταστείτε την ομορφιά του τόπου, ολόγυρα να επικρατεί το πράσινο χρώμα της φύσης και στη μέση το λευκό των σπιτιών, ένας πανέμορφος συνδυασμός, που εναλλάσσεται από τα χρώματα ανάλογα με τις εποχές του έτους. Στην πλατεία του χωριού μια παλιά βρύση ξεδιψάει τους επισκέπτες, ενώ κάθε χρόνο που η εκκλησία μας τιμά την Μεταμόρφωση του Σωτήρος, στήνεται μεγάλο πανηγύρι με παραδοσιακή μουσική και φαγητό. Στην πλατεία του χωριού, θα δείτε ακόμη το ναό του Αγίου Γεωργίου, κτισμένος το 1815, καθώς και το Δημοτικό Σχολείο, το οποίο λειτουργούσε έως το 1969. Στο Βλόγγο λειτουργεί παραδοσιακός πέτρινος ξενώνας που προσφέρει άνετη διαμονή, πολύ καλή εξυπηρέτηση και φιλοξενία. Από το μπαλκόνι μπορείτε να απολαύσετε τη μοναδική θέα που προσφέρει αυτή η όμορφη πλευρά της Αρκαδίας.
 |
| Άγιος Γεώργιος, Βλόγγος |
Φεύγοντας από τον Βλόγγο, συναντάμε άλλο ένα ήσυχο και γραφικό χωριό, που ξεπροβάλει μέσα από πλατάνια και καρυδιές. Το λένε Μελισσόπετρα ή Τρεστενά. Μια τοξωτή κρήνη κτισμένη το 1863 δίπλα από το ναό του Αγίου Αθανασίου, και απέναντι η παραδοσιακή ταβέρνα, πλαισιώνουν την πλατεία του χωριού. Ακολουθώντας το δρομάκι μετά τη βρύση, βρίσκεται ένα παλιό αρχοντικό, το οποίο ανήκε σε μια εύπορη οικογένεια και είναι χαρακτηριστικό δείγμα αρχιτεκτονικής. Δίπλα από αυτό το σπίτι, υπάρχει το πατρικό σπίτι του συνθέτη Δημήτρη Μητρόπουλου, με χαρακτηριστική την αναμνηστική πλάκα που αναγράφει το όνομα του.
 |
| Μελισσόπετρα |
Ο ναός του Άη Γιάννη, κτισμένος τον 7ο αιώνα, είναι σπάνιου ρυθμού και εικάζεται πως είναι ένας από τους τέσσερις ναούς που υπάρχουν στην Γορτυνία. Ενώ, λίγο πιο έξω από την Μελισσόπετρα, μέσα στα βράχια, υπήρχε ασκητήριο, καθώς και ξωκλήσι της Παναγίας. Σε αυτό το μικρό χωριό γεννήθηκαν σπουδαίες προσωπικότητες και ιερωμένοι, όπως ο Αρχιμανδρίτης Ευσέβιος Ματθόπουλος, ο οποίος εξέδωσε το βιβλίο «ο προορισμός του ανθρώπου» και ο οποίος ήταν άνθρωπος, ευσεβής και γεμάτος αγάπη. Στο χωριό υπάρχει μνημείο προς τιμήν του. Από τη Μελισσόπετρα κατάγεται ακόμη ο Αρχιεπίσκοπος Πατρών και Ηλείας Ιερόθεος Μητρόπουλος. Ένας πνευματικός ο οποίος από τεσσάρων ετών, είχε ως επιθυμία του να γίνει μοναχός, ενώ έμαθε να γράφει αλλά και να διαβάζει τα ιερά σύμβολα. Ο μουσουργός Δημήτρης Μητρόπουλος, ο οποίος έζησε και μεγαλούργησε στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής υπήρξε ένας διεθνής φήμης καλλιτέχνης και μοναδικός στο είδος του.
 |
| Αρκάς από την Μελισσόπετρα, διεθνούς φήμης μαέστρος, Δημήτρης Μητρόπουλος |
Το άλλο μικρό χωριό είναι η Παναγιά ή Ζέρζοβα. Θα το συναντήσετε σε απόσταση 10 χλμ από τη Ζάτουνα. Όμορφα και καλά συντηρημένα τα εκκλησάκια του χωριού, με πολιούχο τον Άγιο Νικόλαο καθώς μπαίνετε στο χωριό, καθώς και τον Άγιο Γεώργιο που βρίσκεται πολύ κοντά του. Μια ματιά, αρκεί για να θαυμάσει ο επισκέπτης τη πανοραμική τοποθεσία του χωριού, έτσι όπως θα κοιτάξει ψηλά, από την τοξωτή βρύση με τη μεγάλη γούρνα και προς τα πάνω στα πέτρινα σπίτια με τις πολύχρωμες από λουλούδια αυλές, την πετρόκτιστη πλατεία, ενώ υπάρχει πιο πάνω το δάσος από δέντρα και το ξωκλήσι του Προφήτη Ηλία. Ο τόπος αυτός ήταν κάποτε γεμάτος από αμπέλια και ελιές, ενώ στις μέρες μας απομεινάρια από μυλόπετρες, ελαιοτριβεία και ληνοί το μαρτυρούν. Μη νομίζετε ότι το μέρος αυτό δεν έχει κάποιο μαγαζί για να καθίσετε για φαγητό, γιατί έχει την ταβέρνα με το όνομα Ζέρζοβα. Μια ταβέρνα φτιαγμένη με πολύ γούστο, η οποία λόγω του εκλεκτού Αρκαδικού μενού που διαθέτει, ψηφίστηκε ως ένα από τα καλύτερα ταβερνάκια της Ελλάδας.
 |
| ταβέρνα Ζέρζοβα |
Ζέρζοβα την λέγανε παλιά την Παναγιά (το χωριό), όνομα που της δόθηκε από τους Σλάβους, οι οποίοι θεωρούνται οι πρώτοι κάτοικοι του χωριού μεταξύ 6ο με 8ο αιώνα. Η εκκλησία της Παναγίας βρίσκεται λίγο πιο κάτω και κάθε χρόνο τιμάται στις 8 Σεπτεμβρίου, με μεγάλη λαμπρότητα αλλά και παραδοσιακό πανηγύρι. Αξίζει να επισκεφτείτε και το Λαογραφικό Μουσείο του χωριού το οποίο λειτούργησε το Σεπτέμβριο του 1999, με την φροντίδα των μελών του Συνδέσμου Απανταχών Παναγιωτών. Οι άνθρωποι αυτοί επιμελήθηκαν και ανακαίνισαν ένα παλιό πλυσταριό, μετατρέποντας το σε μουσείο, με εκθέματα και αντικείμενα της καθημερινής ζωής των κατοίκων του χωριού, είδη οικιακής χρήσης, εργαλεία, αντικείμενα από επαγγέλματα, προσιτά στον επισκέπτη, να τα θέσει ακόμα και σε λειτουργία. Ακόμη, ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει το Δημοτικό Σχολείο του χωριού και το ναό του Αγίου Αθανασίου.
 |
| Λαογραφικό Μουσείο Παναγιάς |
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.