1821 - 2021 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ

Κείμενο του Νίκου Αϊβαλή

1821 - 2021, 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση. Ένδοξες στιγμές, αμέτρητες μάχες, μέγιστοι ήρωες και ηρωίδες απ' όλη την Ελλάδα, χάραξαν μια από τις σημαντικότερες στιγμές της Ελληνικής ιστορίας. 

ο Παλαιών Πατρών Γερμανός
ευλογεί την σημαία της Επανάστασης 

25 Μαρτίου 1821, ορίζεται η μέρα έναρξης του Εθνικού Αγώνα. Όλη η Ελλάς βρίσκεται στη φωτιά της Επανάστασης κατά της Οθωμανικής αυτοκρατορίας και της Τουρκοκρατίας. Πελοπόννησος, Στερεά Ελλάδα, Θεσσαλία, Μακεδονία, Ήπειρος, Θράκη, Κρήτη, Αιγαίο Πέλαγος, Μολδοβλαχία, παντού απ' άκρη σ' άκρη ο Ελληνισμός ύψωσε ανάστημα και η ελευθερία που τόσα χρόνια περίμεναν όλοι οι Έλληνες επιτέλους ήρθε. Σε αυτό το αφιέρωμα μας, θα πούμε δυο λόγια για τον συμβολισμό της Επανάστασης, ενώ θα επικεντρωθούμε σε γεγονότα που διαδραματίστηκαν στην Πελοπόννησο.

η έναρξη της Επανάστασης στην Μάνη

Αξίζει να σημειώσουμε πως καθ' όλη την διάρκεια της Τουρκοκρατίας έγιναν αμέτρητες επαναστάσεις και συγκρούσεις, οι οποίες στο σύνολο τους απέτυχαν, όπως παραδείγματος χάρη τα Ορλωφικά το 1770. Παρόλα αυτά, βλέπουμε πως οι Έλληνες ποτέ δεν αποδέχθηκαν την Τουρκοκρατία και πάντα πολεμούσαν για ένα ελεύθερο έθνος των Ελλήνων και ένα ανεξάρτητο κράτος. Η 25η Μαρτίου ήταν η μέρα γενικής έναρξης της Επανάστασης, όμως στην Μάνη ο Αγώνας ξεκίνησε στις 17 Μαρτίου 1821. Η Μάνη ποτέ δεν κατακτήθηκε από τους Τούρκους, όμως πολέμησε με λύσσα για την ελευθερία και την ανεξαρτησία της, ενώ βοήθησε τα μέγιστα για την ελευθερία της υπόλοιπης Ελλάδος. Την 17η Μαρτίου, στην Αρεόπολη, υπό την ηγεσία του Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη, οι μανιάτες οπλαρχηγοί αποφάσισαν ενωμένοι να συγκρουστούν ανοιχτά με τους Οθωμανούς.

Άλωση Τριπολιτσάς

Τι να πρωτοαναφέρει κανείς για τις ηρωικές εκείνες στιγμές. Ήρωες όπως ο Νικηταράς από τη Νέδουσα Μεσσηνίας και οι μανιάτες οπλαρχηγοί Μαυρομιχαλαίοι με ιστορικά ονόματα όπως ο Πετρόμπεης και ο Ηλίας. Ο Χαράλαμπος Βιλαέτης από τον Πύργο Ηλείας, ο Ιωάννης Νοταράς από τα Τρίκαλα Κορινθίας, οι αδελφοί Χρυσανθακόπουλοι από το χωριό Κούμανι της Αχαΐας, καθώς και άλλοι αμέτρητοι ήρωες απ' όλη την Πελοπόννησο, από Αρκαδία, Αργολίδα, Αχαΐα, Ηλεία, Κορινθία, Λακωνία και Μεσσηνία, όπου χρειάζονται ατελείωτες σελίδες για να τους καταγράψει όλους κανείς.

Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, ο Γέρος του Μοριά

Φυσικά πως θα γινόταν να μην αναφερθούμε στον μέγιστο ήρωα, τον άνθρωπο που σημάδεψε όσο κανείς άλλος την Ελληνική Επανάσταση, τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη, τον Γέρο του Μοριά. Γεννημένος το 1770, ο Πελοποννήσιος αρχιστράτηγος έγραψε ιστορία με επικές νίκες και κατακτήσεις. Ήταν ο άνθρωπος όπου στις πιο δύσκολες στιγμές της επανάστασης, ολόκληρος ο Ελληνισμός στηρίχτηκε σε αυτόν.

η μύηση του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη στην Φιλική Εταιρία

 Αναφορικά θα δούμε κάποιες μεγάλες μάχες που κέρδισαν οι Έλληνες, βάζοντας γερά θεμέλια για την απελευθέρωση. Η Άλωση της Τριπολιτσάς, 23 Σεπτεμβρίου 1821, ο στρατάρχης Θεόδωρος Κολοκοτρώνης πολιορκεί το σημαντικότερο διοικητικό και εμπορικό κέντρο της Πελοποννήσου, ύψιστης στρατηγικής σημασίας. Από την μια πλευρά οι 10.000 Έλληνες, των οποίων αρχηγοί ήταν ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης εκ του Λιμποβισίου Αρκαδίας, ο Παναγιώτης Γιατράκος εκ της Άρνας Λακωνίας, ο Χρήστος Αναγνωστραράς εκ της Πολιανής Μεσσηνίας και ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης εκ Αρεοπόλεως Μάνης. Απέναντι τους βρισκόντουσαν 10.000 Οθωμανοί, Αλβανοί, Εβραίοι και Ασιάτες, ενώ την διοίκηση είχαν ο Κεχαγιάμπεης, ο Δεφτερντάρης και ο Σελίχ Μεχμέτ. Η συντριπτική νίκη των Ελλήνων έφερε την πρωτεύουσα της Αρκαδίας στα χέρια τους. Η κατάκτηση της Τρίπολης ήταν από τα πιο σημαντικά γεγονότα, καθώς έδωσε τεράστια δύναμη στους Έλληνες, αναπτέρωσε το ηθικό τους και έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην έκβαση του Αγώνα.

η Ελλάς ευγνωμονούσα

Ο Ιμπραήμ που κατέκαψε και λεηλάτησε την Ελλάδα επιχειρεί να κατακτήσει την αδούλωτη Μάνη. Τον Ιούνιο του 1826 ο Ιμπραήμ κάνει επίθεση στην Βέργα και τον Διρό. Φθάνοντας ο Ιμπραήμ στη Βέργα, απαίτησε άμεση παράδοση των Μανιατιών υπό την απειλή ότι θα καταστρέψει όλη την Μάνη. Ο Γιώργος Μαυρομιχάλης υπογράφοντας ως αρχηγός των Σπαρτιατών, απάντησε ηρωικά: "σε περιμένουμε με όσες δυνάμεις διαθέτεις, οι κάτοικοι της Μάνης γράφουμε και σε περιμένουμε". Ο Ιμπραήμ με 8.500 άντρες όρμησε κατά των λιγοστών Μανιατών που αριθμούσαν περίπου 1.500 υπερασπιστές, μέσα σε αυτούς αμέτρητες γυναίκες με δρεπάνια κυριολεκτικά ισοπέδωσαν το εχθρικό στράτευμα. Μανιάτισσες και Μανιάτες, απόγονοι Σπαρτιατών, κατάφεραν να νικήσουν την επίθεση του μέχρι τότε ανίκητου Ιμπραήμ. Δυο μήνες μετά, στις 28 Αυγούστου 1826, ο Ιμπραήμ με 4.000 στρατιώτες, Οθωμανούς και Αιγύπτιους επιτίθεται ξανά στην Μάνη, όπου βρίσκει απέναντι του 2.000 Μανιάτες με αρχηγούς τους Παναγιώτη, Νικόλαο και Γεώργιο Γιατράκο, τον Ηλία Κατσάκο, τον Γεώργιο και Κωνσταντίνο Μαυρομιχάλη και τον Ηλία Τσαλαφατίνο. Η μάχη εξελίχθηκε σε πανωλεθρία για τον Ιμπραήμ, καθώς ο στρατός του σφαγιάστηκε, με τον ίδιο να παραδέχεται πως δεν μπορεί να κατακτήσει την Μάνη και να αποχωρεί. Η σφαγή του στρατού του, που ως επί το πλείστον αποτελούταν από Άραβες, έδωσε το όνομα στην περιοχή "Πολυάραβον". 

σημαία με παράσταση της Ελλάδος με την μορφή
της θεάς Αθηνάς η οποία άνηκε αρχικά στον Θεόδωρο
Κολοκοτρώνη και δόθηκε στον Κωνσταντίνο Δραγώνα 

Τεράστιας σημασίας επίσης η Απελευθέρωση της Καλαμάτας, στις 23 Μαρτίου 1821, με αρχηγούς τον Κολοκοτρώνη, τον Αναγνωσταρά, τον Παπαφλέσσα και τον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη. Επικεφαλής των Τούρκων ήταν ο Σουλεϊμάν Πασάς. Οι Τούρκοι παρέδωσαν την πόλη στους Έλληνες χωρίς να προβάλλουν ιδιαίτερη αντίσταση. Επίσης τεράστιας σημασίας η Κατάληψη του Παλαμηδίου στο Ναύπλιο, στις 30 Νοεμβρίου 1822. Οι Έλληνες με αρχηγό τον Στάικο Σταϊκόπουλο από την Ζάτουνα Γορτυνίας, με μια καταδρομική επίθεση κατέλαβαν το Παλαμήδι και ανάγκασαν τους Τούρκους να παραδοθούν.  Μεγάλο ρόλο έπαιξε και η εξέγερση της Πάτρας, εκεί όπου ο Οδυσσέας Ανδρούτσος κρυβόταν για κάποιο διάστημα, ενώ ο Μακρυγιάννης εκεί προσπάθησε να φέρει σε επαφή τους αρχηγούς των εξεγέρσεων με σκοπό να τους συντονίσει. Η Πολιορκία της Ακροκορίνθου, έγινε στις 14 Ιανουάριου 1822, όπου οι Τούρκοι αναγκάστηκαν να παραδώσουν την Ακροκόρινθο στον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη. 

σημαία της Φιλικής Εταιρίας, μια από τις
παλαιότερες και πιο γνωστές σημαίες της Επανάστασης

3 Απριλίου 1821 έγινε η μάχη του Πύργου. Ηλείοι αγωνιστές με αρχηγό τον Χαραλάμπη Βιλαέτη, πολέμησαν εναντίων των Οθωμανών και των Τουρκαλβανών. Ακολούθησε μια σειρά αγώνων μέχρι τον Ιούνιο του 1821, όπου μετά από μεγάλη εκστρατεία των Ελλήνων η Ηλεία απελευθερώθηκε. 26 Ιουλίου 1822, Μάχη στα Δερβενάκια, περιοχή ανάμεσα σε Αργολίδα και Κορινθία, μια από τις σημαντικές μάχες, γνωστή ως "Σφαγή του Δράμαλη". Από την μια πλευρά ο Οθωμανός Μαχμούτ Πασάς Δράμαλης, επικεφαλής 30.000 ανδρών και από την άλλη πλευρά ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης, ο Δημήτρης Πλαπούτας, ο Παπαφλέσσας, ο Νικηταράς και ο Δημήτριος Υψηλάντης, με 2.500 Έλληνες πολεμιστές. Η μάχη έληξε με μεγάλη νίκη των Ελλήνων και καταστροφή του Οθωμανικού στρατού.

οι δρεπανοφόρες Μανιάτισσες πολεμούν τον στρατό
του Ιμπραήμ

Τι να πρωτοαναφέρει κανείς για τις γυναίκες που πολέμησαν σαν λέαινες για την ελευθερία. Μια από αυτές η Σταυριάνα Σάββαινα από το Παρόρι Λακωνίας. Όταν οι Τούρκοι σκότωσαν τον άντρα της, η ίδια δημιούργησε ένα πολεμικό σώμα αποτελούμενο από γυναίκες και εντάχθηκε στον στρατό του Κυριακούλη Μαυρομιχάλη. Πολέμησε στην Άλωση της Τριπολιτσάς, στη μάχη του Βαλτετσίου, στη μάχη στα Τρίκορφα, στη μάχη του Διρού καθώς και σε πολλές άλλες μάχες. Η Κωνσταντίνα Ζαχαριά, Σπαρτιάτισσα πολεμίστρια η οποία κατεδίωξε τους Τούρκους από την Σπάρτη έως τον Μυστρά όπου και αναγκάστηκαν να κλειστούν. Επίσης κατέλαβε το Λεοντάρι στην Αρκαδία, σκότωσε τον Οθωμανό διοικητή, κατέβασε τα τούρκικα λάβαρα με την ημισέληνο και έκαψε όλα τα τζαμιά. Φυσικά ένα αφιέρωμα δεν φτάνει να υμνήσει όλες τις ηρωίδες του αγώνα, οι οποίες ισάξια με τους άντρες πολέμησαν για την πατρίδα μας.

σημαία της ανεξάρτητης Μάνης, γι' αυτό
τον λόγο αναγράφεται η λέξη "Νίκη" και όχι η λέξη
"Ελευθερία" διότι η Μάνη ήταν πάντα ελεύθερη

200 χρόνια λοιπόν από την στιγμή που γράφτηκαν χρυσές σελίδες στην ιστορία της Ελλάδος, αλλά και τραγικές καθώς δυστυχώς το τέλος πολλών ηρώων δεν ήταν αυτό που έπρεπε καθώς προδοσίες, ξένες δυνάμεις, εμφύλιοι και άλλες καταστάσεις, αδίκησαν κατάφορα πολλούς ήρωες οι οποίοι έδωσαν τις περιουσίες τους, ακόμα και την ζωή τους για την ελευθερία της πατρίδας μας.

σημαία της οικογένειας των Κολοκοτρωναίων την οποία
χρησιμοποιούσε και ο Θεόδωρος. Κατά την Επανάσταση
χρησιμοποιήθηκε και από άλλους οπλαρχηγούς

200 χρόνια μετά τίποτα σχεδόν δεν θυμίζει αυτές τις ηρωικές στιγμές. Δυστυχώς οι σύγχρονοι απόγονοι αυτών των ηρώων σε τίποτα δεν θυμίζουν τους προγόνους τους οι οποίοι στο όνομα της ελευθερίας έδωσαν τον ύστατο αγώνα. Κυβερνήσεις που σε τίποτα δεν θυμίζουν τις αξίες και τα όνειρα καθώς και τις πράξεις εκείνων των ηρώων και ένας λαός που δυστυχώς δεν θυμάται την δύναμη του και την ιστορία του. Ημέρα μνήμης, ημέρα σημαδιακή για όλους τους Έλληνες αλλά και για όλους τους ανθρώπους που ζουν σκλαβωμένοι. Ημέρα όπου μια ολόκληρη αυτοκρατορία γονάτισε μπρος σε κλέφτες, αρματολούς και ανθρώπους που έδωσαν τα πάντα, ώστε σήμερα εμείς και τα παιδιά μας να είμαστε ελεύθεροι. Όσα και να γράψει κανείς, δεν φτάνουν να περιγράψουν την σημαντικότητα του γεγονότος. Το καθήκον όλων μας είναι να τους τιμούμε, να μην τους ξεχνάμε, αλλά και να μην ξεχνάμε και ξεπουλάμε τις παρακαταθήκες που μας άφησαν εκείνοι οι άνθρωποι, τα ήθη και τα ιδανικά, την αγνή αγάπη για την πατρίδα, την αγάπη για την ελευθερία που αξίζει κάθε λαός να έχει. Η σελίδα Εν Άστρον καθώς και όλοι μας τιμούμε την μνήμη αυτών των ηρώων και ευχόμαστε σε όλους τους Έλληνες καλή λευτεριά, γιατί όπως είπε ο Ρήγας Βελεστινλής: "Καλύτερα μιας ώρας ελεύθερη ζωή, παρά σαράντα χρόνια σκλαβιά και φυλακή".