ΧΛΩΡΙΔΑ ΤΗΣ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ 2

Κείμενο Νίκος Αϊβαλής, έρευνα Ελπίδα Ζωγραφίδου

Πελοπόννησος, ένας τόπος με πλούσια και ασύγκριτη φυσική ομορφιά, με πάρα πολλά είδη χλωρίδας και πανίδας, με πυκνά δάση, επιβλητικά βουνά, πανέμορφα φαράγγια και πολλά άλλα σημεία όπου η φύση είναι στα καλύτερα της. Μπορείτε να δείτε το πρώτο μας άρθρο εδώ: Χλωρίδα της Πελοποννήσου

Ξεκινάμε το ταξίδι μας στην φύση με τον δενδρόκεδρο (Juniperus drupacea), το καμάρι του Πάρνωνα και ένα από τα πιο σπάνια δέντρα, καθώς το δάσος δεδρόκεδρων που βρίσκουμε στην περιοχή γύρω από την μονή Μαλεβής, είναι μοναδικό στο είδος του στον Ελληνικό αλλά και στον Ευρωπαϊκό χώρο, καθώς το συγκεκριμένο είδος το συναντάμε μόνο στην Πελοπόννησο, στην Μικρά Ασία και την Συρία. Το πανέμορφο αυτό δάσος έχει ανακηρυχθεί Διατηρητέο Μνημείο της Φύσης και προστατεύεται από το ευρωπαϊκό δίκτυο Natura 2000. Ο δενδρόκεδρος είναι ένα όμορφο δέντρο με ευθυτενή κορμό ο οποίος έχει γκρίζο χρώμα και κωνική όψη, ενώ φθάνει τα 20 μέτρα ύψος. Το δέντρο αυτό ανθίζει από τον Μάη έως τον Ιούνιο. Ο καρπός έχει ένα ιδιαίτερο άρωμα και είναι σφαιρικός με χρώμα καστανό προς μαύρο, ενώ θυμίζει σε όψη το κουκουνάρι του κυπαρισσιού και είναι βρώσιμος. Είναι δέντρο με μεγάλες αντοχές στις καιρικές συνθήκες, του αρέσει ο ήλιος και δεν έχει ανάγκη από μεγάλη ποσότητα νερού.

Δενδρόκεδρος

Αχίλλεια Ταϋγέτου (Achillea taygetea). Είναι ένα κιτρινωπό, ενδημικό είδος του Ταϋγέτου, το οποίο συναντάμε από τα 1000 έως τα 1400 μέτρα υψόμετρο, κυρίως σε βραχώδεις πλαγιές. Το όμορφο αυτό φυτό φτάνει το ένα μέτρο σε ύψος, ανθίζει κυρίως κατά τους καλοκαιρινούς μήνες και έχει ένα ιδιαίτερο άρωμα.

Αχίλλεια Ταϋγέτου

Άδωνις της Κυλλήνης (Adonis cyllenea). Ενδημικό λουλούδι της Πελοποννήσου, το οποίο όπως μαρτυράει το όνομα, το βρίσκουμε στην περιοχή της Κυλλήνης, στην Κορινθία. Το βρίσκουμε σε ξέφωτα δασών και σε πλαγιές οι οποίες δεν είναι απότομες. Φτάνει τα 80 εκατοστά σε ύψος, έχει κίτρινα πέταλα και ανθίζει την άνοιξη. Είναι απειλούμενο είδος, το οποίο για χρόνια πίστευαν πως δεν υπάρχει πια, αλλά ευτυχώς ξαναβρέθηκε στα βουνά της Κυλλήνης το 1986.

Άδωνις της Κυλλήνης

Αλκάννα των Μεθάνων (Alkanna methanaea). Κιτρινωπό λουλουδάκι, ενδημικό της Τροιζηνίας, στην Αργολίδα, το βρίσκουμε σε ξέφωτα δασών και πετρώδεις πλαγιές. Τα φύλλα και ο βλαστός του λουλουδιού είναι χνουδωτά και το ύψος του φυτού φτάνει τα 40 εκατοστά.

Αλκάννα των Μεθάνων

Κολχικό το Ελληνικό (Colchicum graecum). Ένα ενδημικό είδος της Ελλάδος, το οποίο συναντάμε κυρίως σε ορεινούς όγκους. Στην Πελοπόννησο το βρίσκουμε στο Μαίναλο, αλλά και στον Ταΰγετο. Φύεται σε πετρώδεις πλαγιές και σε υψόμετρο από 1000 μέτρα έως 2000 μέτρα. Είναι φθινοπωρινό φυτό, το οποίο σημαίνει πως ανθίζει από τέλη Ιουλίου έως τον Σεπτέμβριο. Το χρώμα του φυτού είναι ανοιχτό ρόδινο έως πορφυρό, με διάφορες πινελιές λευκού και κίτρινου.

Κολχικό το Ελληνικό

Κρόκος ο μελάνθηρος (Crocus biflorus subsp. melantherus). Πρόκειται για ενδημικό είδος κρόκου της Πελοποννήσου, το οποίο συναντάμε στην Αργολίδα, την Κορινθία, την Λακωνία και σε κάποια σημεία της Αρκαδίας. Τα άνθη αυτού του όμορφου λουλουδιού, είναι σε λευκούς τόνους και έχουν μοβ ή γκρι ραβδώσεις και κάποιες φορές μια κιτρινωπή απόχρωση. Το βρίσκουμε σε περιοχές με θάμνους και φρύγανα, σε υψόμετρο από 500 έως 1200 μέτρα, ενώ ανθίζει από τον Οκτώβριο έως το Νοέμβριο.

Κρόκος ο Μελάνθηρος

Κρόκος του Ολίβιερ (Crocus olivieri). Ενδημικό είδος των Βαλκανίων, το οποίο το συναντάμε σε διάφορα μέρη της Ελλάδος, ενώ στην Πελοπόννησο το βρίσκουμε στον ορεινό όγκο της Κυλλήνης, στην Κορινθία. Έχει κιτρινωπό χρώμα το λουλουδάκι αυτό, ενώ το βρίσκουμε σε ξέφωτα, λιβάδια και θαμνότοπους, σε υψόμετρο από 200 μέτρα έως 1200 μέτρα.

Κρόκος του Ολίβιερ

Σαπονάρια της Καλαβρίας (Saponaria calabrica). Ένα όμορφο λουλούδι το οποίο βρίσκουμε μόνο στην Ελλάδα και την νότιο Ιταλία. Στην Πελοπόννησο το συναντάμε κυρίως στα Αροάνια όρη, μεταξύ Αχαΐας και Κορινθίας. Τα πέταλα του λουλουδιού έχουν χρώμα λευκό προς ρόδινο, ανθίζει από Απρίλιο έως Ιούνιο, ενώ το βρίσκουμε σε πετρώδες έδαφος, σε υψόμετρο έως 1500 μέτρα. Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του φυτού είναι πως περιέχει σαπωνίνες, με αποτέλεσμα αυτό και κάποια άλλα είδη του ίδιου γένους, τα χρησιμοποιούσαν για το πλύσιμο των ρούχων στο παρελθόν.

Σαπονάρια της Καλαβρίας

Σαπονάρια της Ελαφονήσου (Saponaria jagelii). Πρόκειται για ένα μικρό πανέμορφο και ιδιαίτερο φυτό, το οποίο είναι ενδημικό της Ελαφονήσου στην Λακωνία, όπου είναι και ο μόνος τόπος που μπορούμε να βρούμε αυτό το λουλούδι. Το βρίσκουμε σε υψόμετρο από 10 έως 30 μέτρα, πολύ κοντά στην θάλασσα, κυριολεκτικά πάνω στην άμμο ή σε ψιλό χαλίκι. Τα πέταλα του λουλουδιού είναι κοκκινωπά, με ελαφριά πράσινη απόχρωση. Έχει χνουδωτή αφή σχεδόν σε όλη του την επιφάνεια, ενώ ανθίζει από Μάρτιο έως Ιούνιο. Δυστυχώς, το λουλούδι αυτό έχει χαρακτηριστεί ως Κρισίμως Κινδινεύον, καθώς το βρίσκουμε μόνο σε δυο σημεία σε ολόκληρο το νησί, επίσης το νησί λόγο του μεγάλου τουρισμού που έχει τους καλοκαιρινούς μήνες, έχει ως αποτέλεσμα να καταστρέφεται το σπανιότατο αυτό φυτό από τις ανθρώπινες δραστηριότες, καθώς το ποδοπατούν είτε περνούν από πάνω του με οχήματα. Το Ελληνικό κράτος καθώς και οι διεθνείς οργανώσεις δεν προστατεύουν αυτό το μικρό λουλούδι, το οποίο όμως δοκιμάζουν να καλλιεργήσουν επιστήμονες στον Βοτανικό Κήπο του Πανεπιστημίου του Μπόχουμ, στην Γερμανία, ώστε να μην εξαφανιστεί πλήρως το φυτό αυτό. Γι’ αυτό τον λόγο, καλό είναι όταν πηγαίνουμε διακοπές ή κάποια εξόρμηση, να σεβόμαστε απόλυτα το περιβάλλον του τόπου.

Σαπονάρια της Ελαφονήσου

Τεύκριο των Αροάνιων (Teucrium aroanium). Ένα ενδημικό είδος της Πελοποννήσου, το οποίο το συναντάμε κυρίως στα Αροάνια όρη, τον Ταΰγετο και την Κυλλήνη. Το βρίσκουμε σε υψόμετρο από 400 έως 2000 μέτρα, σε βραχώδη εδάφη. Το φυτό αυτό γίνεται μικρός θάμνος, έχει χνουδωτά φύλλα, τα λουλούδια του έχουν μοβ απόχρωση και ανθίζει από Μάιο έως Αύγουστο.

Τεύκριο των Αροάνιων

Τέλος, η ναυαρχίδα των βοτάνων της Πελοποννήσου, το Τσάι Ταϋγέτου (Sideritis clandestina). Ένα φυτό ενδημικό της Πελοποννήσου, το οποίο βρίσκουμε στην Κυλλήνη, το Μαίναλο και φυσικά τον Ταΰγετο. Οι αρχαίοι το ονόμαζαν Σιδερίτη, απ’ όπου πήρε την λατινική του ονομασία το φυτό. Το όνομα του το έδωσαν οι Σπαρτιάτες πολεμιστές, οι οποίοι το χρησιμοποιούσαν πάρα πολύ συχνά, καθώς τους βοηθούσε να θεραπεύσουν τα τραύματα τους από τα όπλα. Τα οφέλη του φυτού είναι ατελείωτα. Όπως προαναφέραμε βοηθάει στην επούλωση των πληγών από σιδερένια αντικείμενα. Είναι φυσικό αντιοξειδωτικό, ενισχύει πάρα πολύ το ανοσοποιητικό σύστημα, χαμηλώνει την πίεση του αίματος, προστατεύει το πεπτικό σύστημα και την καρδιά, καταπολεμά ακόμα και τη νόσο Αλτσχάιμερ, βοηθάει σε περιπτώσεις αϋπνίας παρόλο που τονώνει τον οργανισμό, επίσης βοηθάει κατά της ήπιας κατάθλιψης και του άγχους, καθώς έχει αντικαταθλιπτική δράση. Τα οφέλη του Σιδερίτη δεν τελειώνουν εκεί, καθώς μαλακώνει τον βήχα και ανακουφίζει από κρυολογήματα, ενώ βοηθάει ακόμα και σε ήπιες γαστροεντερικές διαταραχές. Το αιθέριο έλαιο του φυτού, έχει αντιφλεγμονώδη και αντιμικροβιακή δράση. Τον Σιδερίτη τον βρίσκουμε σε υψόμετρο από 1600 έως 2000 μέτρα, ανάμεσα σε άλλα φυτά του βουνού. Στον Ταΰγετο το βρίσκουμε σχεδόν σε όλες του τις πλαγιές, σε ξέφωτα και σε βραχώδη εδάφη. Το φυτό είναι πράσινο, με ελαφρά κιτρινωπούς σπόρους. Δυστυχώς, λόγο της ανεξέλεγκτης συλλογής, του λαθρεμπορίου σε γειτονικές χώρες, της υπερβόσκησης αλλά και της αυξημένης ζήτησης, το φυτό απειλείται με εξαφάνιση. Παρ’ όλα αυτά, αποτελεί ένα θαύμα της φύσης, ένα παραδοσιακό φυσικό φάρμακο, καθώς και ένα πολύ νόστιμο και μυρωδάτο αφέψημα.

Τσάι Ταϋγέτου