ΑΡΧΑΙΕΣ ΑΠΟΙΚΙΕΣ ΤΩΝ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΙΩΝ

Κείμενο και έρευνα του Νίκου Αϊβαλή

Αρχαίες Ελληνικές αποικίες, ένα τεράστιο κεφάλαιο στην ιστορία των Ελλήνων, καθώς όλες οι πόλεις της Ελλάδος αποίκησαν διάφορα σημεία του κόσμου. Σε αυτό το κομμάτι της ιστορίας δεν θα μπορούσε να λείπει η Πελοπόννησος, με σημαντικότατες μητροπόλεις όπως η Κόρινθος, η Σπάρτη, το Άργος, η Αρκαδία, η Μεσσηνία κλπ. Σε αυτό το αφιέρωμα μας, θα προσπαθήσουμε να δούμε τις αποικίες των Πελοποννησίων εκτός των ορίων της σημερινής Ελλάδος.

Ξεκινώντας, πάμε στην γειτονική Ιταλία και συγκεκριμένα στο νότιο τμήμα της, στην Περιφέρεια Απουλία. Εκεί βρίσκουμε την πανάρχαια πόλη Τάραντα. Ο Τάραντας ιδρύθηκε από τους Σπαρτιάτες και αποτελεί την μοναδική αποικία της Σπάρτης στην Μεγάλη Ελλάδα. Ιδρυτής της πόλης ήταν ο Φάλανθος ο Λακεδαιμόνιος, γιος του Αράκου. Ύστερα από χρησμό του Μαντείου των Δελφών, το 706 π.Χ. ο Φάλανθος με άλλους Λακεδαιμόνιους αποίκησε τον Τάραντα. Το όνομα της πόλης προέρχεται από τον μυθικό Τάραντα, γιο του Ποσειδώνα και της Σατυρίας. Όταν ο Τάρας ναυάγησε, ο Ποσειδώνας του έστειλε ένα δελφίνι να τον σώσει και ταξίδεψε από το Ακρωτήριο Ταίναρο έως την Απουλία. Αξιοσημείωτο είναι πως το 500 π.Χ. ήταν η μεγαλύτερη πόλη στον τότε γνωστό κόσμο. Στις μέρες μας ο Τάραντας αποτελεί σημαντικό λιμάνι και εμπορικό κέντρο.

Τάραντας, ναός Ποσειδώνα

Συρακούσες, σημαντικότατη πόλη στη Σικελία, στο νοτιοανατολικό άκρο του νησιού, δυτικά από το Ιόνιο Πέλαγος, αποικία των Κορινθίων το 734 π.Χ. Σπουδαία πόλη η οποία αποτελούσε μια από τις πιο ισχυρές ναυτικές δυνάμεις στη Μεσόγειο, γενέτειρα του μαθηματικού και επιστήμονα Αρχιμήδη. Σημαντικότατος σύμμαχος της Κορίνθου η οποία αποτελούσε μητρόπολη, αλλά και σύμμαχος των Σπαρτιατών. Ακόμα και οι Ρωμαίοι θαύμασαν τις Συρακούσες, με τον Μάρκο Τύλλιο Κικέρων να περιγράφει τις Συρακούσες ως την κορυφαία και πιο όμορφη Ελληνική πόλη που μπορεί να συγκριθεί μονάχα με την Αθήνα του 5ου αιώνα π.Χ. Ιδρυτής της πόλης ήταν ο Αρχίας ο Κορίνθιος, απόγονος του Ηρακλή. Σύμφωνα με τον Παυσανία, έλαβε χρησμό από το Μαντείο των Δελφών ώστε να πάει στην Σικελία. Μαζί του πήρε τους Κορίνθιους Μύσκηλο και τον Χερσικράτη. Στην πορεία ο Χερσικράτης αποίκησε την Κέρκυρα, ο Μύσκληλος τον Κρότωνα και τέλος ο Αρχίας τις Συρακούσες. Στις μέρες μας αποτελούν τουριστικό προορισμό καθώς έχει πλήθος αξιοθέατων.

Συρακούσες, αρχαίο θέατρο

Κρότωνας, ανατολική ακτή της Καλαβρίας στις εκβολές του ποταμού Αισάρου, ιδρύθηκε το 710 π.Χ. περίπου, από Κορίνθιους. Η εγκατάσταση του Πυθαγόρα στον Κρότωνα συνέβαλε πολύ στην πολιτιστική και κοινωνική πρόοδο της. Στις μέρες μας ο Κρότωνας αποτελεί βιομηχανικό κέντρο μεταλλουργίας.

Κρότωνας, ναός Ήρας

Μεσσήνη, όχι της Πελοποννήσου, αλλά της Ιταλίας και συγκεκριμένα στη βόρεια Σικελία. Μετά τον Δεύτερο Μεσσηνιακό πόλεμο, όπου οι Μεσσήνιοι ηττήθηκαν από τους Σπαρτιάτες, πολλοί Μεσσήνιοι κατέφυγαν στην Σικελία, στην πόλη Ζάγκλη όπου πρώτοι είχαν αποικήσει Έλληνες από την Χαλκίδα περίπου τον 8ο αιώνα π.Χ. Στις μέρες μας η Μεσσήνη αποτελεί την τρίτη μεγαλύτερη πόλη της Σικελίας, ενώ αποτελεί τουριστικό και εμπορικό κέντρο.

Μεσσήνη, αρχαίο θέατρο

Πίζα, πόλη της βορειοδυτικής Ιταλίας, ξακουστή για τον διάσημο κεκλιμένο πύργο της Πίζας. Πόλη στην οποία τον 18ο αιώνα μ.Χ. άκμαζε Ελληνική παροικία, πολλοί από τους οποίους έγιναν μέλη της Φιλικής Εταιρείας και ενίσχυσαν τον αγώνα του 1821 με κάθε τρόπο. Δεν είναι μόνο αυτή η σχέση της πόλης όμως με την Ελλάδα και την Πελοπόννησο. Η Πίζα αποικήθηκε από την πόλη Πίσα της αρχαίας Ηλείας, η οποία βρίσκεται πολύ κοντά στην αρχαία Ολυμπία. Το όνομα προέρχεται από τον ιδρυτή της πόλης, Πίσο ο οποίος ήταν γιος του Περιήρους, βασιλιά της Μεσσήνης και της Γοργοφόνης, κόρης του Περσέως, με καταγωγή από το Άργος. Στις μέρες μας η Πίζα είναι μια πόλη με μεγάλη οικονομική και πνευματική ανάπτυξη.

ο διάσημος κεκλιμένος πύργος της Πίζας

Πάφος, πανάρχαια πόλη στο νοτιοδυτικό τμήμα της Κύπρου, κέντρο λατρείας της θεάς Αφροδίτης. Ιδρυτής ο μυθικός βασιλιάς των Αρκάδων, Αγαπήνορας. Βασιλιάς της Τεγέας, γιος του Αγκαίου, πήρε μέρος στον Τρωικό Πόλεμο με 60 πλοία. Μετά την πτώση της Τροίας, ο Αγαπήνωρ επιστρέφοντας στην Αρκαδία, παρασύρθηκε κοντά στις ακτές της Κύπρου. Εκεί σύμφωνα με τον Όμηρο και τον Παυσανία ίδρυσε την Πάφο. Στις μέρες μας η Πάφος αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα τουριστικά κέντρα της Κύπρου.

Πάφος, αρχαία μνημεία

Τραπεζούντα, Εύξεινος Πόντος. Αποικήθηκε από Αρκάδες από την πανάρχαια πόλη της Τραπεζούντας στην Αρκαδία. Η Τραπεζούντα της Αρκαδίας βρίσκεται κοντά στον Αλφειό ποταμό στην Παρρασσία χώρα, ανάμεσα στα πανάρχαια και ιερά κέντρα των Αρκάδων, μεταξύ Λύκαιου όρους και Μαινάλου. Η Τραπεζούντα του Πόντου αποτελούσε μεγάλο αστικό και πολιτιστικό κέντρο των Ελλήνων μέχρι το 1922 και την Μικρασιατική Καταστροφή.

Τραπεζούντα

Αλικαρνασσός, πανάρχαια Ελληνική πόλη στα παράλια της Μικράς Ασίας, γνωστή για το Μαυσωλείο του Μαύσωλου το οποίο αποτελούσε ένα από τα επτά θαύματα του κόσμου, δημιουργία των αρχιτεκτόνων Σάτυρου και Πύθιου. Ιδρυτές Αργείοι από την περιοχή της Τροιζήνας, από εκεί όπου καταγόταν η Αίθρα, μητέρα που μυθικού ήρωα Θησέα, μετέπειτα βασιλιά των Αθηνών. Ένας από τους πιο γνωστούς άνδρες που καταγόταν από την Αλικαρνασσό, ήταν ο ιστορικός του 5ου αιώνα π.Χ. Ηρόδοτος ο Αλικαρνασσεύς. Στις μέρες μας, η οικονομία της περιοχής βασίζεται στην αλιεία, ενώ αποτελεί τουριστικό πόλο έλξης.

Αλικαρνασσός, αρχαίο θέατρο

Δεν τελειώνει εδώ το αφιέρωμα μας στις Πελοποννησιακές αποικίες, καθώς θα δούμε σε άλλο άρθρο και άλλες πόλεις που συνδέονται με την Ελλάδα και την Πελοπόννησο.

Δείτε εδώ το 2ο μέρος: Αρχαίες αποικίες των Πελοποννησίων - Β' Μέρος