ΑΡΧΑΙΕΣ ΑΠΟΙΚΙΕΣ ΤΩΝ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΙΩΝ - Β' ΜΕΡΟΣ

 Κείμενο Νίκος Αϊβαλής, έρευνα Ελπίδα Ζωγραφίδου

Τα όρια της αρχαίας Ελλάδος πριν πολλούς αιώνες σίγουρα δεν θύμιζαν σε τίποτα τα σημερινά όρια της. Απ' άκρη σε άκρη της Μεσογείου ταξίδεψαν Φωκαείς, Μιλήσιοι, Ίωνες, Δωριείς, Μυκηναίοι και άλλοι Έλληνες. Από Ισπανία με πόλεις όπως το Εμπόριον και το Ημεροσκόπειον, την Γαλλία με πόλεις όπως η Μασσαλία και η Νίκαια, μέχρι την Γεωργία με πόλεις όπως η Διοσκουριάς, την Ταυρική Χερσόνησο με πόλεις όπως το Παντικάπαιον, μέχρι την βόριο Αφρική με πόλεις όπως η Κυρήνη και η Ταύρχειρα, καθώς και την Αίγυπτο με πόλεις όπως η Ναύκρατις, αλλά και πολλά άλλα μέρη του κόσμου. Σε αυτό το άρθρο, θα προσπαθήσουμε να δούμε τις αποικίες που έκαναν Πελοποννήσιοι εκτός των ορίων της σύγχρονης Ελλάδος. Εδώ μπορείτε να δείτε το πρώτο μέρος του αφιερώματος: Αρχαίες Αποικίες των Πελοποννησίων. Πάμε να γνωρίσουμε τους τόπους που συνδέονται με την Πελοπόννησο.

Ξεκινώντας, πάμε στην αρχαία Επίδαμνο, γνωστή σήμερα ως Δυρράχιο στην κεντρική Αλβανία. Η πόλη ιδρύθηκε περίπου το 627 π.Χ. από Κορίνθιους που είχαν αποικήσει την Κέρκυρα, με αρχηγό τον Φαλία τον Κορίνθιο, γιο του Ερατοκλείδη. Η πόλη άκμασε εμπορικά και πολιτισμικά στις Ιλλυρικές ακτές. Αυτό είχε ως συνέπεια να αποτέλεσει στόχο για τους βάρβαρους Ταυλαντίους, ένα Ιλλυρικό φύλλο, με αποτέλεσμα το 435 π.Χ. να αρχίσουν επιδρομές. Οι Επιδάμνιοι ζήτησαν αρχικά βοήθεια από την κοντινή Κέρκυρα, αλλά εκείνη αρνήθηκε να βοηθήσει. Τότε οι Επιδάμνιοι πήραν χρησμό από το Μαντείο των Δελφών, να παραδώσουν την πόλη στην παλαιά τους μητρόπολη, την Κόρινθο, ώστε αυτή να αναλάβει την προστασία της. Οι Κορίνθιοι ανταποκρίθηκαν άμεσα, όμως όταν το έμαθαν οι Κερκυραίοι σε αντίποινα έστειλαν στρατό να βοηθήσει τους Ταυλαντίους, με τους οποίους είχαν συμμαχήσει και οι Επιδάμνιοι αριστοκράτες, επειδή είχαν εκδιωχθεί από τους δημοκρατικούς. Η αντίδραση της Κορίνθου ήταν άμεση, συγκέντρωσε πολύ μεγάλο στρατό σε ξηρά και θάλασσα, με την βοήθεια Μεγαρέων και Αργείων από την Επίδαυρο, την Ερμιόνη και την Τροιζήνα, ενώ ζήτησαν βοήθεια και από την Κεφαλληνία καθώς και την Λευκάδα. Όταν το έμαθαν αυτό οι Κερκυραίοι ζήτησαν βοήθεια από την Αθήνα, όμως οι Κορίνθιοι και πάλι έδρασαν άμεσα και απείλησαν την Αθήνα πως αν συμμαχήσει με τους Κερκυραίους αυτό θα ήταν παραβίαση της ειρήνης με τη Σπάρτη και την Πελοποννησιακή Συμμαχία. Η Αθήνα βοήθησε διακριτικά τους Κερκυραίους με αποτέλεσμα η Επίδαμνος να αποτελέσει σημαντική αφορμή για το ξέσπασμα του Πελοποννησιακού πολέμου. Σήμερα η Επίδαμνος, γνωστή πλέον ως Δυρράχιο, είναι η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη την Αλβανίας καθώς και το κύριο λιμάνι της.

Επίδαμνος, αρχαίο θέατρο

Κάνωπος, Αίγυπτος, σημαντικό λιμάνι για το Ελληνικό εμπόριο, το οποίο αποικήθηκε από Λακεδαίμονες με αρχηγό τον μυθικό Κάνωπο με καταγωγή από τις Αμύκλαις. Ο Κάνωπος ήταν πλοίαρχος του Μενελάου και συμμετείχε στον Τρωικό πόλεμο. Μετά το τέλος του πολέμου, το πλοίο του Μενελάου, κυβερνώμενο από τον Κάνωπο, λόγο μεγάλης τρικυμίας παρασύρθηκε έως την Κρήτη. Από εκεί βρέθηκε στην Αίγυπτο, όπου παρέμεινε για αρκετά χρόνια. Το αρχαίο αυτό λιμάνι βρίσκεται κοντά στην σημερινή πόλη της Αιγύπτου, Αμπού Κιρ.

Αμπού Κιρ, εκεί όπου βρισκόταν η αρχαία Κάνωπος

Κνίδος Καρίας, νότια της Αλικαρνασσού, παράλια Μικράς Ασίας. Πανάρχαια πόλη η οποία ιδρύθηκε από Λακεδαιμόνιους, έγινε κέντρο των Δωριέων και απέκτησε φοβερή δύναμη και πλούτο. Υπήρχε αγορά, θέατρο, γυμνάσιο, καθώς και πολλοί ναοί και ιερά. Επίσης στην Κνίδο φιλοτεχνήθηκε το άγαλμα της Κνιδίας Αφροδίτης, έργο του μεγάλου γλύπτη, Πραξιτέλη.

Κνίδος, αρχαίο λιμάνι

Αρχαία πόλη των Αιζανών, βορειοδυτική Τουρκία, κοντά στην σημερινή πόλη Τσαβνταρισάρ. Οικιστής της πόλης, σύμφωνα με τον Παυσανία, ήταν ο Αζάνας, γενάρχης της Αρκαδικής φυλής των Αζάνων, γιος του Αρκάδα, γενάρχη των Αρκάδων, απόγονος του Πελασγού και του Λυκάονα, με μητέρα την Νύμφη Ερατώ. Στην πανάρχαια αυτή πόλη, την οποία ίδρυσαν Αρκάδες από την Αζανία της Αρκαδίας, η οποία βρίσκεται στην σημερινή περιοχή των Καλαβρύτων, υπήρχε ναός του Δία, ναός της Αρτέμιδος, αγορά, θέατρο και πολλά άλλα.

 

αρχαία πόλη των Αιζανών, ναός του Δία

Μεταπόντιο, νότιος Ιταλία, ιδρύθηκε τον 7ο αιώνα π.Χ. από Αχαιούς της αρχαίας Ελίκης, στην Αχαΐα. Το Μεταπόντιο βρίσκεται κοντά στον Τάραντα. Η πόλη γνώρισε πολύ μεγάλη ακμή χάρη στο εμπόριο της. Η πόλη στα τέλη του 6ου αιώνα π.Χ. φιλοξένησε τον Πυθαγόρα και έγινε κέντρο των Πυθαγορείων.

Μεταπόντιο, ναός Ήρας

Καυλωνία, ανατολική ακτή της Καλαβρίας, νότιος Ιταλία. Ιδρύθηκε από Αχαιούς της Αχαΐας, με αρχηγό τον Τύφωνα από το Αίγιο, περίπου το 800 π.Χ. Το όνομα της πόλης προέρχεται από τον μυθικό ήρωα Καυλώνα, ο οποίος ήταν γιος της Αμαζόνας Κλείτης, η οποία ηταν η τροφός της βασίλισσας των Αμαζόνων Πενθεσίλειας, κόρη του θεού Άρη και της Οτρήρης. Σύμφωνα με τον μύθο ο Καυλώνας με την μητέρα του Κλείτη, πήγαν στην Μεγάλη Ελλάδα, όπου και ίδρυσαν την ομώνυμη πόλη. Η πόλη ήταν σύμμαχος με τον Κρότωνα και την Σύβαρις, ενώ αποτέλεσε εμπορικό κέντρο.

Καυλωνία, αρχαίος ναός

Σύβαρις, νότιος Ιταλία, στον κόλπο του Τάραντα. Η πόλη ιδρύθηκε από Αχαιούς της Ελίκης στην Αχαΐα, και Αργείους από την Τροιζήνα, το 720 π.Χ. Το όνομα της πόλης, κατά τον Στράβωνα, προέρχεται από παραφθορά του "Σαγγάρ", το οποίο κατά κάποιους ερευνητές προέρχεται από την Θρακική διάλεκτο. Σε μια πολύ εύφορη γη, η πόλη άνθησε με το εμπόριο, ενώ η ίδια η πόλη ίδρυσε αποικίες, όπως η Ποσειδωνία στην περιοχή της Καμπανίας, νότια της Νάπολης. Η Σύβαρις ήταν ξακουστή για την ευημερία της, κυρίαρχη δύναμη της περιοχής, με μνημειώδη πανηγύρια, όπου ο πλούτος έρεε άφθονος, σε τέτοιο βαθμό ώστε δεν χρειαζόταν κανένας πολίτης να κάνει χειρωνακτικές εργασίες, οι οποίες γινόντουσαν από μισθοφόρους εργάτες και δούλους. Έδιναν μεγάλη σημασία στα γεύματα και στους μάγειρες οι οποίοι προσπαθούσαν να επινοήσουν νέα φαγητά και γλυκά. Όλες οι θορυβώδης εργασίες γινόντουσαν εκτός πόλεως, ενώ πολλοί δρόμοι ήταν σκεπασμένοι με τέντες ώστε να προστατεύουν τους ανθρώπους από τον ήλιο και τη βροχή. Όλα αυτά είχαν ως αποτέλεσμα να τους κάνουν έντονη κριτική οι υπόλοιποι Έλληνες για την τρυφηλή ζωή των κατοίκων της πόλης, οι οποίοι όμως αναμφισβήτητα, είχαν καταφέρει να δημιουργήσουν έως τον 6ο αιώνα π.Χ. την μεγαλύτερη και πιο ευήμερη πόλη εκείνης της εποχής.

Σύβαρις, αρχαία ευρήματα

Αυτό είναι το τέλος και του δεύτερου αφιερώματος. Όμως δεν είναι το τελευταίο, καθώς θα ακολουθήσει και τρίτο μέρος, όπου μαζί με τους αρχαίους Πελοποννησίους θα ταξιδέψουμε στον χρόνο και σε μέρη μακρινά. Μείνετε συντονισμένοι.

Δείτε το 3ο μέρος: Αρχαίες αποικίες των Πελοποννησίων - Γ' Μέρος