ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΑ ΜΟΥΣΕΙΑ ΤΗΣ ΑΡΚΑΔΙΑΣ - Γ' ΜΕΡΟΣ

Κείμενο και έρευνα Γιώτα Χριστοφόρου

Διαβάστε το προηγούμενο μέρος εδώ: Λαογραφικά Μουσεία της Αρκαδίας - Β' Μέρος.

Σκορτσινού:

Η θέση του Λαογραφικού Μουσείου στο χωριό Σκορτσινού, βρίσκεται μετά τις πηγές του Ευρώτα, λίγο πιο έξω από το χωριό. Η ίδρυση του μουσείου οφείλεται στο δάσκαλο κ. Παναγιώτη Σπυρόπουλο. Το κτίριο αποτελείται από τέσσερις αίθουσες, στις οποίες τα εκθέματα προέρχονται από την καθημερινή ζωή των κατοίκων, την σχολική ζωή των παιδιών, εκκλησιαστικά είδη αλλά και αρχαιολογικά ευρήματα της ευρύτερης περιοχής, καθώς και η αναπαράσταση ενός παραδοσιακού σπιτιού. Δίπλα στο μουσείο στέκεται ευλαβικά το ξωκλήσι του Εσταυρωμένου.

πηγές Ευρώτα στη Σκορτσινού Αρκαδίας

Νεστάνη ή Τσιπιάνα, που σημαίνει νοσταλγία...:

Και στην πραγματικότητα νοσταλγία αναδύει η ομορφιά της Νεστάνης όταν ο ταξιδιώτης την αποχωρίζεται, αφήνοντας πίσω του την κώμην Νεστάνη του Παυσανία, τη Φιλίππειος Κρήνη που έκτισε ο Μακεδόνας βασιλιάς Φίλιππος Β' το 338 π.Χ. μετά τη μάχη στη Χαιρώνεια. Την πλατανοσκέπαστη πλατεία του χωριού, τη μονή της Παναγίας της Γοργοεπηκόου που βρίσκεται γραπωμένη στα βράχια να φυλάει πολύτιμα την ιστορία του τόπου. Όλα αυτά και ακόμη πιο πολλά γνωρίζει όποιος την επισκέπτεται, μα σαν βρεθεί του Αγίου Γεωργίου σε αυτόν τον πανέμορφο τόπο, ως τυχερός επισκέπτης θα αφεθεί στο έθιμο που αναβιώνει κάθε χρόνο. Εκείνη την ημέρα κάτοικοι και επισκέπτες (όσοι επιθυμούν) ντυμένοι με τις παραδοσιακές ενδυμασίες και κρατώντας στα χέρια τους λουλούδια, τα πιο πολλά φτιαγμένα με ολάνθιστες πασχαλιές και αγριοσέληνα δεμένα στις γκλίτσες τους ξεκινούν τραγουδώντας και χορεύοντας από το λόφο του Γουλά, όπου και βρίσκεται το ξωκλήσι του Άη Γιώργη και κατηφορίζουν προς την πλατεία του χωριού για να συνεχίσουν το παραδοσιακό γλέντι.

Νεστάνη

Το Λαογραφικό Μουσείο της Νεστάνης:

Περήφανοι για τον τόπο τους οι κάτοικοι και τα μέλη του Προοδευτικού Συλλόγου της Νεστάνης το καλοκαίρι του 2022, εγκαινίασαν το Λαογραφικό Μουσείο. Η προσπάθεια που κατέλαβαν για την οργάνωση και ίδρυση του Μουσείου, ανταμείφτηκε αξιέπαινα την ημέρα των εγκαινίων, ανοίγοντας την πόρτα του παρελθόντος στους κατοίκους και επισκέπτες του όμορφου χωριού.
Το μουσείο φιλοξενείται σε κτίριο που κατασκευάστηκε το 1950 με τη βοήθεια του απόδημου Ελληνισμού, στεγάζοντας το 1962 το Γυμνάσιο του χωριού. Στις αίθουσες του μουσείου τα πρόσωπα πίσω από τις φωτογραφίες μοιάζουν ικανοποιημένα καθώς πήραν τη θέση τους εκεί όπου πρέπει ενώ οι κούκλες με τις παραδοσιακές ενδυμασίες ταξιδεύουν τους επισκέπτες πίσω στο χρόνο ιδανικά μεταφέρουν σκηνές από το μάζεμα των σταφυλιών, τους χορούς και τα τραγούδια με κάθε αφορμή που έπαιρναν από τον κύκλο της ζωής. Στο γιούκο τακτοποιημένα τα ρούχα, με όμορφα υφαντά φτιαγμένα από τον αργαλειό και ολόγυρα αντικείμενα καθημερινής χρήσης και εργαλεία για κάθε αγροτική δραστηριότητα.

Λαογραφικό Μουσείο Νεστάνης

Αποσπάσματα από το πρώτο φύλλο της εφημερίδας του Λεβιδίου (Μάρτιος - Απρίλιος, 1983):

ΤΟ ΛΕΒΙΔΙ ΣΗΜΕΡΑ

Στην καρδιά του Μοριά την Αρκαδία και στην καρδιά της Αρκαδίας, περικλεισμένο από βουνά, που όμως δεν το πλακώνουν, απλώνεται σε μια έκταση 3.500 στρεμμάτων το Λεβίδι. Μα αν θες να δεις όλο το χωριό σε όλη του τη μεγαλοπρέπεια και τον κάμπο δεν έχεις παρά ν' ανέβεις στο λόφο της Ανάληψης. Όμως από κει πάνω μόνο την όψη του θα διακρίνεις. Η ψυχή του θα σου αποκαλυφθεί αν σεργιανίσεις τις γειτονιές και τα σοκάκια, αν πας μια βόλτα στο κέντρο του. Μια πίκρα και μια μελαγχολική νοσταλγία για τους αλλοτινούς καιρούς θα σε πλημμυρίσει. Τότε που τα φτωχικά σοκάκια και οι γειτονιές βούιζαν από το παιδομάνι και τα παιχνίδια του: κρυφτό, κυνηγητό, αμπάριζα, κουτάκι κουτάκι, κεραμιδάκια, τσιμάκα τσιλίκα, αμάτζες, καλόγερος... Φτωχά και ταπεινά παιχνίδια μα πόσο ζωντανά! - Από τον Φιλοτεχνικό Σύλλογο Λεβιδίου

Το Λαογραφικό Μουσείο Λεβιδίου:

Οι κάτοικοι του Λεβιδίου και τα μέλη του Φιλοτεχνικού Συλλόγου ανέλαβαν την πρωτοβουλία για να εντάξουν στην τριλογία των μουσείων τους και το Λαογραφικό Μουσείο. Κι όλα αυτά με αφορμή την αγάπη τους για την παράδοση του τόπου τους. Στην έκθεση του Λαογραφικού Μουσείου ο επισκέπτης έχει τη δυνατότητα να γυρίσει στο χρόνο πίσω μιας άλλης εποχής, ελεύθερα αφήνοντας το βλέμμα να γνωρίσει τα γεωργικά εργαλεία, τα είδη οικιακής χρήσης, τις παλιές φωτογραφίες, τα κεντήματα, τα υφαντά φτιαγμένα στον αργαλειό, τα σαμάρια κ.α.

Λεβίδι

Βυτίνα:

Ήταν δύο σπουδαίοι άνθρωποι, ο ένας δάσκαλος και ο άλλος κουρέας στο επάγγελμα, που ανέλαβαν να συγκεντρώσουν πολύτιμα παλαιά αντικείμενα καθημερινής χρήσης, αντικείμενα που μύριζαν νοσταλγικά. Τα αντικείμενα παραχωρήθηκαν από απλούς ανθρώπους του τόπου και τελικά βρήκαν τη θέση τους στο Λαογραφικό μουσείο της Βυτίνας. Το μουσείο βρίσκεται στην κεντρική πλατεία της πόλης και λειτουργεί από το 1986. Λειτουργεί υπό την αιγίδα του Πολιτιστικού Συλλόγου της Βυτίνας.
Επικοινωνία: Πολιτιστικός Σύλλογος Βυτίνας, Πρόεδρος Φ. Κατσούλια (τηλ. 6972009573).

Λαογραφικό Μουσείο Βυτίνας

Δημοτική λαϊκή παράδοση:

Μπορεί τα αντικείμενα του μουσείου να γυρίζουν τον άνθρωπο πίσω στο χρόνο, το χρόνο που τις πιο πολλές φορές βιάζεται για να φύγει, υπάρχει όμως ένα ακόμη στοιχείο της λαϊκής τέχνης κι αυτό είναι το τραγούδι και ο χορός, που βιώνεται με συναισθήματα χαράς και προσμονής κάθε καλοκαίρι στα πανηγύρια. Ωστόσο αξίζει να αναφερθεί ότι τραγούδια του τόπου, ανέκδοτης συλλογής, καταγράφηκαν και αναγνωρίστηκαν με τη βοήθεια του Κέντρου Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών και του Κοινωνικού και Πολιτιστικού Ιδρύματος Τρύφωνος Θαλασσινού που εδρεύει στη Βυτίνα και εκδόθηκαν με τίτλο: Δημοτικά τραγούδια από την Βυτίνα Αρκαδίας.
Περήφανος ο λαϊκός πολιτισμός μας, που κι άλλο ένα λιθαράκι της τέχνης και της παράδοσης βρήκε το δρόμο του.

Λαογραφικό Μουσείο Βυτίνας

Οι τεχνίτες της Στεμνίτσας:

Στα πλακόστρωτα σοκάκια του χωριού, την ώρα που έπαιζαν τα παιδιά χαρούμενα κι οι άνδρες κουβέντιαζαν στο καφενείο, ακουγόταν με πάθος η δυνατή φωνή του γανωματή που καλούσε τις νοικοκυρές να γανώσουν τα μαγειρικά τους σκεύη. Η τεράστια ακμή του μικρού χωριού διήρκησε σχεδόν δύο αιώνες και σ' αυτό βοήθησε και η μυστική τέχνη που ασκούσαν με την εργασία τους, οι κουδουνάδες, οι καμπανάδες, οι σιδεράδες, οι χαλκωματάδες και άλλα επαγγέλματα, όπως η τέχνη της αργυροχροσοΐας. Στο δυνατό γυναικείο ένστικτο και στη δύναμη της ομορφιάς που θέλει κάθε γυναίκα να απολαμβάνει, η γοητεία ενός κοσμήματος συμπληρώνει σχεδόν πάντα το αίσθημα της φιλαρέσκειας. Η τέχνη της αργυροσχρυσοχοΐας ξεχώρισε σε αυτό τον τόπο, έδωσε όραμα και φιλοδοξία στους τεχνίτες εκείνης της εποχής και συνέχεια στην τωρινή γενιά με την ίδρυση σχολής που παραδίδει την απαραίτητη εκπαίδευση για τη δημιουργία κοσμημάτων που συνεχίζουν να μαγεύουν τις γυναίκες και κατ' επέκταση τους λάτρεις των ασημένιων έργων τέχνης.

Σχολή Αργυροχρυσοχοΐας, Στεμνίτσα

Λαογραφικό Μουσείο Στεμνίτσας:

Το μουσείο στεγάζεται σε δύο κτίρια, τα οποία είναι δωρεές Στεμνιτσιωτών. Τα εκθέματα του μουσείου στολίζουν συλλογές από παλαιότερα παραδοσιακά επαγγέλματα ενώ ξεχωρίζει η αναπαράσταση του παραδοσιακού Στεμνιτσιώτικου σπιτιού, πλούσια συλλογή από αντικειμένα λαϊκής τέχνης, βιτρίνες με αντικείμενα της εκκλησιαστικής αργυροχρυσοχοΐας, υφαντά καθώς και τη συλλογή του Καραγκιοζοπαίκτη Λάμπρου Καραδήμα. Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι κατακλύζεται περίπου από 10.000 επισκέπτες κάθε χρόνο.

Λαογραφικό Μουσείο Στεμνίτσας

Συνεχίζεται στο επόμενο μέρος το αφιέρωμα.

Επόμενο μέρος: Λαογραφικά Μουσεία της Αρκαδίας - Δ' Μέρος