Κείμενο και έρευνα Γιώτα Χριστοφόρου
Διαβάστε το προηγούμενο μέρος εδώ: Λαογραφικά Μουσεία της Αρκαδίας - Ε' Μέρος
Στο χωριό Ράφτη του Δήμου Ηραίας, τα λαογραφικά αντικείμενα διαλεξαν ένα διαφορετικό μουσείο για να προβληθούν.
Το Γεωργακοπούλειο Ίδρυμα:
Αν πας χειμώνα στο χωριό, το χιόνι σκεπάζει με επιείκεια τα κεραμίδια των σπιτιών κι η απέραντη ησυχία που το βουβαίνει, φαίνεται να προκαλεί νοσταλγία, είτε ήσουν κάποτε κάτοικος του μικρού χωριού, είτε για πρώτη φορά έφτασες ως επισκέπτης! Αν πάλι πας το καλοκαίρι και ως περιηγητής τριγυρνάς στις γειτονιές του, φαίνεται πως τα τζιτζίκια θα σου αποσπούν την προσοχή, σαν να θέλουν να σε κάνουν οικείο με το χωριό κι όλα μαζί έντομα, λουλούδια, μυρωδιές, ιδρώτας, δροσερά νερά και κερασάκι γλυκό, φαίνεται να συνωμοτούν στη σκέψη σου πλάθοντας τη νέα ανάμνηση! Κι εδώ άνθρωποι που γεννήθηκαν, μεγάλωσαν και έζησαν τον κύκλο της ζωής τους, άφησαν αντικείμενα πονεμένα και δουλεμένα με κόπο. Το Γεωργακοπούλειο Ίδρυμα, το οποίο διοικείται από πέντε μέλη είναι ένα διώροφο πετρόκτιστο κτίριο που ομορφαίνει το χωριό. Σε αυτό το χώρο, φιλοξενείται το Μουσείο Λαϊκής Τέχνης, ενώ στο ίδιο κτίριο λειτουργεί και ξενώνας. Το μουσείο πλαισιώνεται από αίθουσες, όπου αναπαριστάται με λεπτομερή οργάνωση η λειτουργικότητα του σπιτιού των παλαιότερων χρόνων, τα αντικείμενα καθημερινής χρήσης, καθώς και ο παραδοσιακός ξυλόφουρνος.
Αν πας χειμώνα στο χωριό, το χιόνι σκεπάζει με επιείκεια τα κεραμίδια των σπιτιών κι η απέραντη ησυχία που το βουβαίνει, φαίνεται να προκαλεί νοσταλγία, είτε ήσουν κάποτε κάτοικος του μικρού χωριού, είτε για πρώτη φορά έφτασες ως επισκέπτης! Αν πάλι πας το καλοκαίρι και ως περιηγητής τριγυρνάς στις γειτονιές του, φαίνεται πως τα τζιτζίκια θα σου αποσπούν την προσοχή, σαν να θέλουν να σε κάνουν οικείο με το χωριό κι όλα μαζί έντομα, λουλούδια, μυρωδιές, ιδρώτας, δροσερά νερά και κερασάκι γλυκό, φαίνεται να συνωμοτούν στη σκέψη σου πλάθοντας τη νέα ανάμνηση! Κι εδώ άνθρωποι που γεννήθηκαν, μεγάλωσαν και έζησαν τον κύκλο της ζωής τους, άφησαν αντικείμενα πονεμένα και δουλεμένα με κόπο. Το Γεωργακοπούλειο Ίδρυμα, το οποίο διοικείται από πέντε μέλη είναι ένα διώροφο πετρόκτιστο κτίριο που ομορφαίνει το χωριό. Σε αυτό το χώρο, φιλοξενείται το Μουσείο Λαϊκής Τέχνης, ενώ στο ίδιο κτίριο λειτουργεί και ξενώνας. Το μουσείο πλαισιώνεται από αίθουσες, όπου αναπαριστάται με λεπτομερή οργάνωση η λειτουργικότητα του σπιτιού των παλαιότερων χρόνων, τα αντικείμενα καθημερινής χρήσης, καθώς και ο παραδοσιακός ξυλόφουρνος.
 |
| Γεωργακοπούλειο Ίδρυμα, Ράφτη Αρκαδίας |
Ίσαρη:
Το Ίσαρη ξεδιπλώνεται στο όρος του Άη Λιά, έχει θέα τον κάμπο της Μεγαλόπολης, διαθέτει πλούσια ιστορία, πέτρινα σπίτια και σπουδαία αξιοθέατα. Ανάμεσα τους το Εκκλησιαστικό Μουσείο με εκθέματα από το ναό του Αγίου Νικολάου που βρίσκεται στην πλατεία του χωριού, ο σιδηροδρομικός σταθμός του οποίου ο πρώτος συρμός πέρασε από το χωριό το έτος 1899 και το Λαογραφικό Μουσείο.
Στο νέο αναμορφωμένο χώρο του Λαογραφικού Μουσείου, εκτίθεται πλούσια συλλογή από αντικείμενα λαϊκής τέχνης. Ο χώρος που λειτουργεί ως μουσειακή αποθήκη αποτελεί απόρροια της μελέτης της Μουσειολογίας αλλά και της χρήσης της τεχνολογίας. Πολύ κοντά στο Ίσαρη βρίσκεται το εκκλησάκι της Αγίας Θεοδώρας, που αποτελεί θαύμα γεωλογικό και μνημείο θρησκευτικό, καθώς τα μαλλιά της Αγίας γίνανε 17 πλατάνια και κτίστηκαν οι ρίζες τους μέσα στο χώμα και τα κλαδιά τους ξεπετάγονται ως ψηλά στον ουρανό και έγιναν ένα με το σώμα της που ήταν ο ναός, ενώ το αίμα της έγινε νερό στο ποτάμι που κυλάει γύρω από αυτόν. Το εκκλησάκι βρίσκεται στην τοποθεσία Βάστα Μεγαλοπόλεως.
Στο νέο αναμορφωμένο χώρο του Λαογραφικού Μουσείου, εκτίθεται πλούσια συλλογή από αντικείμενα λαϊκής τέχνης. Ο χώρος που λειτουργεί ως μουσειακή αποθήκη αποτελεί απόρροια της μελέτης της Μουσειολογίας αλλά και της χρήσης της τεχνολογίας. Πολύ κοντά στο Ίσαρη βρίσκεται το εκκλησάκι της Αγίας Θεοδώρας, που αποτελεί θαύμα γεωλογικό και μνημείο θρησκευτικό, καθώς τα μαλλιά της Αγίας γίνανε 17 πλατάνια και κτίστηκαν οι ρίζες τους μέσα στο χώμα και τα κλαδιά τους ξεπετάγονται ως ψηλά στον ουρανό και έγιναν ένα με το σώμα της που ήταν ο ναός, ενώ το αίμα της έγινε νερό στο ποτάμι που κυλάει γύρω από αυτόν. Το εκκλησάκι βρίσκεται στην τοποθεσία Βάστα Μεγαλοπόλεως.
 |
| Λαογραφικό Μουσείο Ίσαρη |
Άνω Καρυές:
 |
| Λύκαια |
Μουσείο Λαϊκής Τέχνης, Άνω Καρυές Αρκαδίας:
Το Μουσείο Λαϊκής Τέχνης κατακλύζεται από αντικείμενα καθημερινής ασχολίας των κατοίκων παλαιότερων εποχών, γεμάτα νοσταλγία, από συλλογή της παραδοσιακής φορεσιάς, με κεντήματα και υφαντά. Στεγάζεται σε ιδιόκτητο πετρόκτιστο κτίριο του χωριού. Αξίζει να αναφέρουμε ότι στο χωριό λειτουργεί Πνευματικό Κέντρο και Βιβλιοθήκη, ενώ βρίσκεται υπό ανέγερση το Μουσείο Λυκαίων Αγώνων.
 |
| Άνω Καρυές Αρκαδίας |
Επίλογος:
Μια φορά κι έναν καιρό, ο βασιλιάς των ξωτικών έκανε τον περίπατο του στους κάμπους με τους μενεξέδες. Μα, ξαφνικά, εκεί που χαιρόταν την ομορφιά της φύσεως, τον κυνήγησε ένας πελώριος λύκος και παραλίγο θα τον έτρωγε, γιατί, ο βασιλιάς των ξωτικών είχε ξεχάσει να πάρει εκείνη την ημέρα μαζί του το μαγικό ραβδί. Ευτυχώς, όμως, έτρεξε ένας ξυλοκόπος, σκότωσε το λύκο κι ο βασιλιάς των ξωτικών σώθηκε.
- Για να σ' ευχαριστήσω, είπε τότε ο βασιλιάς των ξωτικών στον ξυλοκόπο, θα γίνω νονός του αγοριού που θ΄αποκτήσεις.
Και πραγματικά όταν γεννήθηκε το παιδί του ξυλοκόπου, παρουσιάστηκε κι είπε στον πατέρα και στη μητέρα:
- Να τι θα χαρίσω στο βαφτιστήρι μου. Θα ζήσει πολλά χρόνια και θα μπορέσει τέσσερις φορές στη ζωή του να ζητήσει να τον βοηθήσουν οι Ξωθιές του Αγέρα, του Νερού, της Γης και της Φωτιάς. Ό,τι κι αν τους ζητήσει θα γίνει με μιας. Μα θα γίνει μονάχα μια φορά.
...Το αγοράκι το βγάλανε Γιάννη. Μεγάλωσε και γίνηκε φρόνιμο παιδί και σα γίνηκε δεκαπέντε χρονώ, του μίλησαν οι γονιοί του για το δώρο που του έκανε ο βασιλιάς των ξωτικών. Ο άρχοντας του τόπου πήρε τον Γιάννη κηπουρό. Κι ο Γιάννης που αγαπούσε τα λουλούδια έκανε το περιβόλι δέκα φορές ομορφότερο από πριν. Αλλά, μια νύχτα ξύπνησε τρομαγμένος από φωνές. Το παλάτι του άρχοντα είχε πάρει φωτιά. Φυσούσε δυνατά κι η φωτιά δεν μπορούσε να σβήσει. Τότε ο Γιάννης θυμήθηκε το δώρο του νονού του:
- Ξωθιές της Φωτιάς, βοήθεια! Φώναξε!
Φανήκανε τότε αμέτρητες νεράιδες, με μακριά κόκκινα μαλλιά και κόκκινα μακριά και πλατειά φουστάνια. Αρχίσανε όλες τους να χοροπηδούνε πάνω στις φλόγες και σε λίγο η φωτιά σβήστηκε ολότελα. Ο άρχοντας άκουσε τον κηπουρό του που φώναξε τις Ξωθιές και σαν έσβησε η φωτιά τον ρώτησε το γιατί. Ο Γιάννης του εξήγησε και τότε ο άρχοντας, για να τον ευχαριστήσει τον έκανε αρχικηπουρό.
...Περάσανε χρόνια κι ο Γιάννης είχε ένα όμορφο σπιτάκι στο περιβόλι του αρχοντικού κι ένα χαριτωμένο σκυλάκι που το αγαπούσε τρελά. Ένα πρωί ο Γιάννης πήγε περίπατο με το σκυλάκι του στο γειτονικό βουνό. Περπατούσε σιγοτραγουδώντας και θαυμάζοντας τα όμορφα λουλούδια. Ξαφνικά ένας αετός χίμηξε κι άρπαξε το σκυλάκι με τα νύχια του:
- Ξωθιές του Αγέρα, βοήθεια! Φώναξε τότε ο Γιάννης.
Με μιας ένα σύννεφο από νεράιδες ντυμένες στα γαλάζια σηκώθηκε. Κυκλώσανε όλες μαζί τον αετό σαν πεταλούδες και τον ανάγκασαν να αφήσει το σκυλάκι. Ο αετός έφυγε κι οι νεράιδες αφήσανε μαλακά το σκυλάκι μπροστά στα πόδια του Γιάννη και χαθήκανε. Ύστερα από κάμποσο καιρό ο Γιάννης καθώς περπατούσε στον κάμπο με τους μενεξέδες, άκουσε απελπισμένες φωνές. Έτρεξε κοντά κι είδε ένα κορίτσι να πνίγεται στη λίμνη και να φωνάζει «Βοήθεια! Πνίγομαι»! Ήταν η Μαρούλα η όμορφη και φρόνιμη χωριατοπούλα, η κόρη του τσαγκάρη του χωριού. Ο Γιάννης τα 'χασε αλλά μεμιάς θυμήθηκε τις νεράιδες και φώναξε:
- Νεράιδες του Νερού, βοήθεια!
Να και βγήκανε τότε στον αφρό της λίμνης, κάτι μικρούτσικα πλασματάκια, με πράσινα πέπλα και μαργαριταρένια στεφάνια, που βγάλανε το κορίτσι από τη λίμνη. Η Μαρούλα ευχαρίστησε το Γιάννη με όλη της την καρδιά κι αυτός σε δύο μήνες την πήρε γυναίκα του.
- Να τι θα χαρίσω στο βαφτιστήρι μου. Θα ζήσει πολλά χρόνια και θα μπορέσει τέσσερις φορές στη ζωή του να ζητήσει να τον βοηθήσουν οι Ξωθιές του Αγέρα, του Νερού, της Γης και της Φωτιάς. Ό,τι κι αν τους ζητήσει θα γίνει με μιας. Μα θα γίνει μονάχα μια φορά.
 |
| "ο μανδύας του ξωτικού", έργο του Rob Alexander |
«Οι τέσσερις Εποχές»:
- Ξωθιές της Φωτιάς, βοήθεια! Φώναξε!
Φανήκανε τότε αμέτρητες νεράιδες, με μακριά κόκκινα μαλλιά και κόκκινα μακριά και πλατειά φουστάνια. Αρχίσανε όλες τους να χοροπηδούνε πάνω στις φλόγες και σε λίγο η φωτιά σβήστηκε ολότελα. Ο άρχοντας άκουσε τον κηπουρό του που φώναξε τις Ξωθιές και σαν έσβησε η φωτιά τον ρώτησε το γιατί. Ο Γιάννης του εξήγησε και τότε ο άρχοντας, για να τον ευχαριστήσει τον έκανε αρχικηπουρό.
 |
| "νεράιδα", έργο του Howard David Johnson |
...Περάσανε χρόνια κι ο Γιάννης είχε ένα όμορφο σπιτάκι στο περιβόλι του αρχοντικού κι ένα χαριτωμένο σκυλάκι που το αγαπούσε τρελά. Ένα πρωί ο Γιάννης πήγε περίπατο με το σκυλάκι του στο γειτονικό βουνό. Περπατούσε σιγοτραγουδώντας και θαυμάζοντας τα όμορφα λουλούδια. Ξαφνικά ένας αετός χίμηξε κι άρπαξε το σκυλάκι με τα νύχια του:
- Ξωθιές του Αγέρα, βοήθεια! Φώναξε τότε ο Γιάννης.
Με μιας ένα σύννεφο από νεράιδες ντυμένες στα γαλάζια σηκώθηκε. Κυκλώσανε όλες μαζί τον αετό σαν πεταλούδες και τον ανάγκασαν να αφήσει το σκυλάκι. Ο αετός έφυγε κι οι νεράιδες αφήσανε μαλακά το σκυλάκι μπροστά στα πόδια του Γιάννη και χαθήκανε. Ύστερα από κάμποσο καιρό ο Γιάννης καθώς περπατούσε στον κάμπο με τους μενεξέδες, άκουσε απελπισμένες φωνές. Έτρεξε κοντά κι είδε ένα κορίτσι να πνίγεται στη λίμνη και να φωνάζει «Βοήθεια! Πνίγομαι»! Ήταν η Μαρούλα η όμορφη και φρόνιμη χωριατοπούλα, η κόρη του τσαγκάρη του χωριού. Ο Γιάννης τα 'χασε αλλά μεμιάς θυμήθηκε τις νεράιδες και φώναξε:
- Νεράιδες του Νερού, βοήθεια!
Να και βγήκανε τότε στον αφρό της λίμνης, κάτι μικρούτσικα πλασματάκια, με πράσινα πέπλα και μαργαριταρένια στεφάνια, που βγάλανε το κορίτσι από τη λίμνη. Η Μαρούλα ευχαρίστησε το Γιάννη με όλη της την καρδιά κι αυτός σε δύο μήνες την πήρε γυναίκα του.
 |
| ο "Γιάννης" με το σκυλάκι του |
...Κοντά της, ο βαφτιστικός του βασιλιά των ξωτικών, ζούσε μέσα στο όμορφο σπιτάκι του περιβολιού ευτυχισμένη ζωή. Απόχτησε παιδιά και τα παιδιά του μεγάλωσαν και παντρεύτηκαν και γίνηκε γέρος με άσπρα μαλλιά και με άσπρα γένια. Μια μέρα, εκεί που ζέσταινε στο κατώφλι του σπιτιού του τα πόδια του στον ήλιο, είδε να βγαίνουνε μέσα από τη γη κάτι παράξενες πεταλούδες, με πλατιές σκούρες χλαμύδες και στρογγυλά σκουφάκια.
- Εμάς μας ξέχασες Γιάννη; Τον ρώτησε η πιο γριά. Τις αδελφές μας τις γύρεψες. Γιατί δε θέλησες και τη δική μας βοήθεια;
Ο Γιάννης χαμογέλασε.
- Καταλαβαίνω, τους είπε. Είσαστε οι Ξωθιές της Γης. Όχι, δε σας ξέχασα. Μα η ζωή μου κυλάει τόσο ήσυχα και γλυκά, που δε χρειάστηκα τη βοήθεια σας.
- Κι όμως, ξανάπε η Ξωθιά της Γης. Μπορούμε να σου κάνουμε ότι ποθείς. Μη θέλεις πλούτη; Θα σου βγάλουμε από τα βάθη της γης χρυσάφι κι ακριβά πετράδια.
Ο γέρος χαμογέλασε πάλι.
- Σας ευχαριστώ, αλλά μου φτάνει η ευτυχία μου και στα χρόνια μου δε θέλω ν' άλλάξω ζωή.
Οι νεράιδες κοιταχτήκανε στενοχωρημένες.
- Μα αλήθεια δεν μπορούμε να σου κάνουμε καμία χάρη;
Κι ο Γιάννης που δεν ήθελε να τις πικράνει, τους είπε:Ο Γιάννης χαμογέλασε.
- Καταλαβαίνω, τους είπε. Είσαστε οι Ξωθιές της Γης. Όχι, δε σας ξέχασα. Μα η ζωή μου κυλάει τόσο ήσυχα και γλυκά, που δε χρειάστηκα τη βοήθεια σας.
- Κι όμως, ξανάπε η Ξωθιά της Γης. Μπορούμε να σου κάνουμε ότι ποθείς. Μη θέλεις πλούτη; Θα σου βγάλουμε από τα βάθη της γης χρυσάφι κι ακριβά πετράδια.
Ο γέρος χαμογέλασε πάλι.
- Σας ευχαριστώ, αλλά μου φτάνει η ευτυχία μου και στα χρόνια μου δε θέλω ν' άλλάξω ζωή.
Οι νεράιδες κοιταχτήκανε στενοχωρημένες.
- Μα αλήθεια δεν μπορούμε να σου κάνουμε καμία χάρη;
- Καλά αγαπημένες μου Ξωθιές. Το βλέπετε που είμαι πολύ γέρος και δε θ' αργήσει το τέλος μου. Σ' όλη μου τη ζωή αγάπησα πολύ τα λουλούδια. Το μόνο που θέλω λοιπόν είναι να φυτρώσουνε πολλά λουλούδια στο μνήμα μου.
- Θα φυτρώσουνε, είπαν οι Ξωθιές και χαθήκανε.
Και κρατήσανε το λόγο τους. Γιατί όταν ύστερα από χρόνια κοιμήθηκε ο Γιάννης τον τελευταίο του ύπνο, οι Ξωθιές σπείρανε στο μνήμα του σπόρους κι από κείνους φυτρώσανε τόσο θαυμάσια και μυρωδάτα λουλούδια, που όποιος περνούσε από κει στεκότανε να τα χαρεί, μύριζε τη μοσκοβολιά τους κι έλεγε:
-Τι καλός άνθρωπος που ήταν ο Γιάννης!
(πηγή: «Οικογενειακή Ζωή» μηνιαίο περιοδικό οργάνων Ορθοδόξου Χριστιανικής και Κοινωνικής Μορφώσεως, ιστ' αρ. φύλλου 172)
 |
| "λουλούδια της Άνοιξης", έργο της Patitta Pattano |
Κάπου εδώ τελειώνει το όμορφο αυτό ταξίδι μας στα Λαογραφικά Μουσεία της Αρκαδίας. Ετοιμαζόμαστε για την επόμενη διαδρομή που μας περιμένει κάπου εκεί έξω, ανάμεσα στην φύση, την ιστορία, τις μνήμες, τους μύθους, τις γεύσεις, τις μυρωδιές και κάθε τι όμορφο που υπάρχει στο "άστρο" αυτό που ονομάζεται Πελοπόννησος. Ακολουθείστε μας και ελάτε να γνωρίσουμε μαζί τον τόπο μας.
Δείτε το πρώτο μέρος του αφιερώματος: Λαογραφικά Μουσεία της Αρκαδίας - Α' Μέρος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.