Τετάρτη 8 Ιουνίου 2022

ΑΝΑΔΡΟΜΗ ΣΤΗΝ ΑΡΚΑΔΙΑ - Α' ΜΕΡΟΣ

Κείμενο Χρήστος Α. Κουτσούγερας από την Βλαχέρνα Αρκαδίας, σύνταξη και επεξεργασία Νίκος Αϊβαλής και Ελπίδα Ζωγραφίδου, αρχείο Αρκαδικού Βήματος - Εν Άστρον

Σε μια πλαγιά του Μαινάλου, βουνού του πανάρχαιου θεού Πανός είναι χτισμένο το χωριό του Μπεζενίκου (Βλαχέρνας) πριν από πολλά χρόνια, με σήμα κατατεθέν το βλοσυρό αγέρωχο βράχο με το φημισμένο κάστρο, μάλλον παρατηρητήριο σε καιρούς δύσκολους, να στέκεται φρουρός επάνω του επί αιώνες. Από τότε που όπως ο μύθος λέει, πρώτα έφτιαξαν οι θεοί την Αρκαδία και μετά τη Σελήνη. Γι αυτό την ονόμασαν και Προσέληνον.

"Αρκαδία", πίνακας του Αμερικάνου καλλιτέχνη Τόμας Κόλ
1834

Κι επόμενο ήταν το πρώτο του δημιούργημα να το προικίσουν με χάρες σπάνιες, μοναδικός για να είναι καλότυχη, πλούσια, ευδαίμων. Την Αρκαδία με τα ειδυλλιακά ηλιόλουστα τοπία στα υψήπεδα του Μαινάλου που ήταν το ενδιαίτημα του ερωτύλου θεού Πάνα, του θεού των ποιμένων, που χοροπηδώντας και σφυρίζοντας με τη σύριγγα του προκαλούσε και προσκαλούσε τις ερωτοπλανταγμένες νύμφες που τάχα τρόμαζαν, αλλά τον ακολουθούσαν με μανία ερωτική. Οι Μαινολίδες μούσες, οι Ορειάδες των ορέων, οι Ναϊάδες των πηγών και των ποταμών, οι Δρυάδες των δασών, οι Επιμηλίδες προστάτιδες των προβάτων και άλλες με ονόματα διάφορα που γύριζαν γυμνές στα δάση και λούζονταν στα κρυσταλλένια νερά των πηγών και των ποταμών. Που στα κατοπινά χρόνια, ονόμασε ο λαός Νεράϊδες και τις ήθελε να κρύβονται από τα μάτια των βοσκών και των κυνηγών στα απότομα βράχια στο Νεραϊδοβούνι.

ο θεός Πάνας και οι Νύμφες
πίνακας έργο του Γάλλου καλλιτέχνη
Ουίλιαμ Άντολφ Μπουγκερώ
1873

Το νερό που κατηφόριζε από τις πηγές, το Μισονέρι και της Μάννας, τράβηξε τότε, πότε ακριβώς δε γνωρίζουμε, τους ορεσίβιους προγόνους μας και έχτισαν σε αυτή την ελατόφυτη πλαγιά τα πρώτα φτωχικά τους, για να έχουν το νερό κοντά τους, αυτοί και τα κοπάδια τους. Δίπλα ήταν άλλη μια πηγή, η Παψολύπη (Παυσίλυπον) που το νερό της ήταν βάλσαμο, το πίνανε οι λυπημένοι και ξεχνούσαν τις λύπες τους. Φαίνεται όμως πως ο πόνος και οι λύπες των ανθρώπων είναι τόσες που ποτάμια ολόκληρα δεν φτάνουν να τις γιατρέψουν. Γι αυτό στέρεψε και η πηγή.

χάρτης Αρκαδίας

Στο κέντρο ακριβώς της Αρκαδίας βρισκόμαστε, γιατί στην αρχαιότητα η Αρκαδία εκτείνονταν μέχρι το Φενεό και τη Στυμφαλία λίμνη, Φενεός και Στύμφαλος υπήρξαν πόλεις της, εκεί που ήρθε ο Ηρακλής και σκότωσε τις περίεργες εκείνες στυμφαλίδες όρνιθες, βοριοδυτικά τη διέσχιζαν οι ποταμοί Τράγος και Λάδωνας κι έφτανε μέχρι τον Ερύμανθο, στο βουνό που πάλι ο Ηρακλής σκότωσε τον ερυμάνθιο κάπρο. Δυτικά απλωνόταν πέρα από το όρος Λύκαιον προς το Μεσσηνιακό κάμπο. Από το χωριό κοιτάζοντας προς το βορρά βλέπουμε το βουνό Σαϊτάς, που όταν ήτανε γεμάτη η λίμνη της Καντήλας καθρευτιζόσαν οι κορφές του στα ήρεμα νερά της, εκεί που έβρησκαν προστατευτικό καταφύγιο με πλούσια τροφή χιλιάδες υδρόβια μεταναστευτικά πουλιά. Στα τελευταία χρόνια με την πρόοδο της τεχνολογίας αποστραγγίστηκε η λίμνη και θυσιάστηκε στις υπηρεσίες και τις ανάγκες της Δ.Ε.Η. μια ακόμα ομορφιά πλασμένη από τη φύση καταστράφηκε.

όρος Σαϊτάς

Τις νύχτες το καλοκαίρι με τις θαυμάσιες αστροφεγγιές αν κάθεσαι σε κανά χαγιάτι τα δροσερά βράδυα κι ακούς το λυπητερό μονότονο κάλεσμα του Γκιώνη που πετώντας από το ένα κλαρί στο άλλο αναζητάει επίμονα τον αδικοχαμένο εξ αιτίας του αδερφό, η φαντασία σου θα τρέξει θες δε θες στη σφαίρα των μύθων. Και όταν μάλιστα η ματιά σου στραφεί στο μεγαλείο της τεράστιας οθόνης του ουράνιου απέραντου θόλου με τις χιλιάδες αστέρια, θα ξεχωρίσεις τα πιο λαμπερά πάνω κατά το βορρά και πιο πάνω από τον Τρανό Βράχο της Καστανιάς (όρος Κνάκαλον). Ε, αυτός ο αστερισμός είναι ο αστερισμός της Μεγάλης Άρκτου που αργά αργά κάνει το νυχτερινό της περίπατο. Η Καλλιστώ, νύμφη και αυτή της Αρκαδίας, συνοδός της Αρτέμιδας, με αχαλίνωτες ερωτικές επιδόσεις, για να ξεφύγει από τα βέλη της θεάς πήρε τη μορφή αρκούδας, αλλά την έβαλε στο μάτι ο Δίας, όπως το συνήθιζε και μεταμορφώθηκε κι αυτός σε αρκούδα αρσενική. Έγινε ότι έγινε και από αυτό το δεσμό γεννήθηκε ο Αρκάς, ο γενάρχης των Αρκάδων. Από τότε η Καλλιστώ μένει εκεί στον ουρανό σαν αστερισμός και γυρίζει και γυρίζει κι ούτε που το σκέφτεται να κατεβεί στη γη, γιατί την περιμένουν η οργή και τα βέλη της Αρτέμιδας.

ο αστερισμός της Μεγάλης Άρκτου, δηλαδή της Καλλιστούς

Από τότε και οι Αρκάδες ζούνε σε τούτη τη Γη, που ονομάστηκε Αρκαδία. Είναι οι αρχαιότεροι κάτοικοι της Πελοποννήσου και ήταν επόμενο ζώντας σε ένα περιβάλλον σπάνιας φυσικής ομορφιάς, να ακολουθήσουν βίο κυνηγετικό, ποιμενικό και λιτοδίαιτο, που επηρέασε και διαμόρφωσε χαρακτήρες πρόσχαρους, απλούς, φιλόξενους και ξέγνοιαστους. Όλες οι προϋποθέσεις για να αναπτυχθεί όπως και αναπτύχθηκε το Αρκαδικόν Ιδεώδες. Βαλανηφάγους τους ονόμασαν. Το είπε και η Πυθία στον βασιλιά των Λακεδαιμονίων, όταν της ζήτησε χρησμό πριν επιτεθεί στην Αρκαδία (πολλοί εν Αρκαδίη βαλανηφάγοι άνδρες έασιν) και μη τολμήσεις να τους επιτεθείς. Δεν την άκουσε και την πάτησε στο τέλος. Και για του λόγου του αληθές, στα φοβερά χρόνια της Γερμανικής κατοχής, τότε που οι Γερμανοί καταχτητές μας άρπαξαν ότι είχαμε και δεν είχαμε, αναγκαστήκαμε και φάγαμε τα πικρά βελανίδια, παλιά μας τέχνη κόσκινο. Γίναμε σαν τους προγόνους μας βαλανηφάγοι κι αυτό δεν είναι μύθος.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.