Κείμενο και έρευνα του Νίκου Αϊβαλή
Τεγέα μια πανάρχαια περιοχή, εκεί όπου ο μύθος και η ιστορία χάνονται στα βάθη του παρελθόντος. Μια από τις σπουδαιότερες πόλεις της αρχαίας Αρκαδίας, έδρα των μυθικών Αρκάδων βασιλιάδων, πήρε το όνομά της από τον μυθικό βασιλιά Τεγέα, γιο του Λυκάονα και εγγονό του Πελασγού. Την βρίσκουμε 10 χλμ περίπου νοτιοανατολικά της Τρίπολης προς την Σπάρτη.
Ιστορικά η Τεγέα είναι μια σχεδόν θρυλική πόλη, η οποία όμως γνώρισε και πολλές καταστροφές, όπως η τεράστια καταστροφή από τους Γότθους του Αλάριχου, το 395 μ.Χ. οι οποίοι σχεδόν ερήμωσαν την περιοχή, με σωτήρα της Τεγέας τον άρχοντα Ρούφο, ο οποίος εν τέλη αντιστάθηκε στην μανία των Γότθων. Αλλά και λεηλασίες από τους Ρωμαίους, οι οποίοι μετέφεραν στη Ρώμη συμαντικά μνημεία της περιοχής όπως ένα άγαλμα της Αθηνάς από ελεφαντόδοντο, άγαλμα του Ασκληπιού και άγαλμα της Υγείας. Οι αρχαίοι Τεγεάτες, σκληροτράχιλοι πολεμιστές, είχαν πάρει μέρος στον Τρωικό Πόλεμο, στην μάχη των Πλαταιών, στους Περσικούς πολέμους και στον Πελοποννησιακό πόλεμο στο πλευρό των Σπαρτιατών, με τους οποίους για αρκετά χρόνια πολεμούσαν ως εχθροί, όμως οι Σπαρτιάτες δεν μπορούσαν να υποτάξουν τους Τεγεάτες. Εν τέλη, έγιναν πιστοί σύμμαχοι των Σπαρτιατών, ενώ έχαιραν και μεγάλου σεβασμού από αυτούς.
Η Τεγέα έγινε τόσο ισχυρή που έφτασε να κόβει και δικό της νόμισμα. Οι Τεγεάτες διακρίθηκαν επίσης και σαν ιδρυτές αποικιών, με πιο γνωστή αυτή της Πάφου στην Κύπρο, που ιδρύθηκε από τον Αγαπήνορα, βασιλιά της Τεγέας. Ο Παυσανίας στα Αρκαδικά γράφει: "Και Πάφου τε Αγαπήνωρ εγένετο οικιστής και της Αφροδίτης κατασκευάσατο εν Παλαίπαφω ιερόν". Επίσης, αναφέρεται σαν ιδρύτρια των πόλεων Κυδωνιά και Γόρτυνα στην Κρήτη. Η Τεγέα υπήρξε από τις αρχαιότερες πόλεις που δομήθηκαν με αρχιτεκτονικούς κανόνες, ενώ είχε και πολλά θαυμαστά κτήρια στην ιστορία της, όπως Γυμνάσιο, στάδιο, αρχαίο θέατρο, αρχαία Αγορά, βωμούς, ιερό της Αφροδίτης αλλά και ιερό της Αρτέμιδος της Κνακεάτιδος. Ένα από τα σπουδαιότερα μνημεία της Τεγέας είναι ο ναός της Αλέας Αθηνάς. Η παράδοση αναφέρει πως τον είχε χτίσει ο Αλέας, εγγονός του Αρκάδα. Το 395 π.Χ. ο ναός αυτός καταστράφηκε από πυρκαγιά και ξαναχτίστηκε το 390 π.Χ. από τον διάσημο γλύπτη της εποχής, Σκόπα. Όμως η Τεγέα και στα μετέπειτα χρόνια είχε σημαντικά μνημεία, καθώς στην περιοχή της Τεγέας υπήρχαν Βυζαντινοί πληθισμοί, με πιο γνωστό αυτόν του Νύκλι. Μνημείο της εποχής και στις μέρες μας, είναι ο Βυζαντινός ιερός ναός της Κοίμησης της Θεοτόκου (11ος αιώνας μ.Χ.), ένας πανέμορφος και μεγαλοπρεπής ναός στο Αρχαιολογικό Πάρκο της Παλαιάς Επισκοπής, εκεί όπου κάποιος μπορεί να θαυμάσει πλήθος αρχαίων μνημείων, όπως το αρχαίο θέατρο και την αρχαία Αγορά, αλλά και πιο νέων μνημείων, όπως τον παλαιοχριστιανικό ναό και το μπρούτζινο άγαλμα της Τεγεάτισσας Μάνας. Ένα επίσης θαυμαστό μνημείο της περιοχής, είναι και το Βυζαντινό κάστρο Μουχλί (1296 μ.Χ.), το οποίο ήταν έδρα των βυζαντινών αρχόντων της Αρκαδίας.
Η σημερινή Τεγέα, περιλαμβάνει πολλά πανέμορφα χωριά, τα οποία βρίσκοντα στον Τεγεατικό κάμπο, δεκαέξι χωριά στον αριθμό και είναι τα χωριά Αλέα, Βουνό, Γαρέα, Επισκοπή, Καμάρι, Κάνδαλος, Κερασίτσα, Λιθοβούνια, Μαγούλα, Μανθυρέα, Μαυρίκι, Ρίζες, Στάδιο, Στρίγκου, Τζίβα και Ψηλή βρύση. Στη θέση της πόλης της αρχαίας Τεγέας, βρίσκεται σήμερα το χωριό Αλέα που υπάγεται στην επαρχία Μαντινείας. Στο χωριό Αλέα υπάρχει το Αρχαιολογικό Μουσείο Τεγέας, αλλά και σε όλα σχεδόν τα χωριά που απαρτίζουν την περιοχή της Τεγέας, μπορεί κανείς να βρει πολύ ενδιαφέροντα μνημεία, μουσεία, προορισμούς, καθώς και τοπικές εκδηλώσεις, με πιο ξακουστή την εμποροπανήγυρη της Τεγέας, η οποία γίνεται κάθε Δεκαπενταύγουστο και σύμφωνα με ερευνητές, βρίσκουμε τις ρίζες της, ήδη από τα χρόνια της Φραγκοκρατίας, ενώ αναφορές βρίσκουμε και στα νεότερα κείμενα, της εποχής της επανάστασης του 1821.
Πέρα από τα τόσο πλούσια ιστορικά γεγονότα και μνημεία που βρίσκουμε στην Τεγέα, πλούσια είναι και η φύση της. Η οικονομία της Τεγέας προέρχεται κυρίως από τις αγροτικές παραγωγές. Ο κάμπος της Τεγέας είναι πολύ εύφορος και παράγει ξακουστά κεράσια, πατάτες, σκόρδα και βύσσινα. Οπότε καταλαβαίνουμε πως η περιοχή της Τεγέας απαρτίζεται κυρίως από καλλιέργειες. Όμως λίγοι γνωρίζουν πως στη περιοχή εκεί, υπάρχει ένας σημαντικός υδροβιότοπος της Πελοποννήσου, αυτός της λίμης Τάκας. Η λίμνη Τάκα με το γλυκό της νερό, βρίσκεται σε υψόμετρο 650 μέτρα στο οροπέδιο της Τεγέας, σε απόσταση 10 χιλιόμετρα από την Τρίπολη και έχει ενταχθεί στο δίκτυο Natura 2000. Η λίμνη είναι εποχιακή και αποστραγγίζεται μέσα από ένα σύστημα από καταβόθρες σε υπόγειους ποταμούς. Έτσι λοιπόν το καλοκαίρι αποστραγγίζεται ολοκληρωτικά. Το φθινόπωρο αρχίζει να γεμίζει πάλι, με μέγιστο βάθος το μισό μέτρο, με βρόχινα νερά αλλά και ρεμάτων που καταλήγουν στην λίμνη, με μεγαλύτερο τον Σαρανταπόταμο, ώσπου φτάνει σε πληρότητα κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Το χωριό Βουνό, που βρίσκεται στις όχθες της λίμνης, σε περιόδους που τα νερά της λίμνης είναι ψηλά, γίνεται παρόχθιο, ενώ όταν τα νερά κατεβαίνουν γίνεται μεσόγειο.
Η χλωρίδα της λίμνης απαρτίζεται από ιτιές, λεύκες, σφενδάμια, πουρνάρια, αγριοτριανταφυλλιές, βατομουριές, ενώ φιλοξενεί και φυτά όπως φριτιλάρια, ίριδες, κενταυριές, καμπανούλες, ορχιδέες και τουλίπες, ενώ υπάρχουν και υδροχαρή φυτά όπως νούφαρα, τα οποία όμως μειώνονται δραματικά από την αλόγιστη κατασπατάληση του νερού της λίμνης. Η πανίδα της λίμνης είναι εξαιρετικά σημαντική, κυριώς η ορνιθοπανίδα, αφού η λίμνη Τάκα είναι ένας από τους σημαντικότερους σταθμούς των πουλιών κατά την μετανάστευση. Στην περιοχή υπάρχουν σημαντικά είδη αρπακτικών, όπως φιδαετοί, σπιζαετοί, γερακίνες, πετρίτες, ξεφτέρια, βραχοκιρκίνεζα και κουκουβάγιες. Άλλα είδη πουλιών που συναντάμε είναι καλαμόκιρκοι, λιβαδόκιρκοι, μικροτσικνιάδες, λευκοτσικνιάδες, κρυπτοτσικνιάδες, νυχτοκόρακες, πάπιες, χαλκόκοτες, νανογλάρονα, αλκυόνες, βουβόκυκνους, αλλά και πιο μικρά είδη όπως καρδερίνες, φλώρους, καλόγερους, κακκινολαίμηδες και άλλα, τα οποία δυστυχώς από το ανεξέλεγκτο κυνήγι λιγοστεύουν σε μεγάλο βαθμό. Τα θηλαστικά της περιοχής είναι η αλεπού, το κουνάβι, η νυφίτσα, ο λαγός, ο σκαντζόχοιρος, καθώς και μικρά τρωκτικά, ενώ συναντάμε και δυο σπάνια θηλαστικά, τον νανοκρικετό, ένα μικρό σπάνιο τρωκτικό, και την λευκονυχτερίδα. Στην ερπετοπανίδα και στα αμφίβια, βρίσκουμε τρίτωνες, βάτραχους, χελώνες, γουστέρες, τρανόσαυρες, σαπίτες, νερόφιδα και οχιές. Τέλος, η ιχθυοπανίδα περιλαμβάνει τον ενδημικό είδος της Πελοποννήσου, στυμφαλικό πελασγό, αλλά και γριβάδια, λουρογωβιούς, κουνουπόψαρα και ηλιόψαρα.
Κλείνοντας, να αναφέρουμε για τους ταξιδιώτες που θέλουν να γνωρίσουν την περιοχή της Τεγέας, μπορούν να βρουν επιπλέον πληροφορίες στο άρθρο της Γιώτας Χριστοφόρου (ταξίδι στην Τεγέα, την Κερασιά και τον Άγιο Πέτρο Αρκαδίας), το οποίο μπορείτε να βρείτε στα Οδοιπορικά μας και εκεί μπορείτε να συνδυάσετε όμορφες διαδρομές. Μια άλλη διαδρομή που σας προτείνουμε είναι: Λίμνη Τάκα - Αρχαίο Παλλάντιο - Επισκόπη Τεγέας - Αρχαιολογικό Μουσείο Αλέας - Ναός Αλέας Αθηνάς, καθώς έτσι θα ανακαλύψετε και το ιστορικό κομμάτι της περιοχής, αλλά και τις φυσικές ομορφιές της.
Τεγέα μια πανάρχαια περιοχή, εκεί όπου ο μύθος και η ιστορία χάνονται στα βάθη του παρελθόντος. Μια από τις σπουδαιότερες πόλεις της αρχαίας Αρκαδίας, έδρα των μυθικών Αρκάδων βασιλιάδων, πήρε το όνομά της από τον μυθικό βασιλιά Τεγέα, γιο του Λυκάονα και εγγονό του Πελασγού. Την βρίσκουμε 10 χλμ περίπου νοτιοανατολικά της Τρίπολης προς την Σπάρτη.
Ιστορικά η Τεγέα είναι μια σχεδόν θρυλική πόλη, η οποία όμως γνώρισε και πολλές καταστροφές, όπως η τεράστια καταστροφή από τους Γότθους του Αλάριχου, το 395 μ.Χ. οι οποίοι σχεδόν ερήμωσαν την περιοχή, με σωτήρα της Τεγέας τον άρχοντα Ρούφο, ο οποίος εν τέλη αντιστάθηκε στην μανία των Γότθων. Αλλά και λεηλασίες από τους Ρωμαίους, οι οποίοι μετέφεραν στη Ρώμη συμαντικά μνημεία της περιοχής όπως ένα άγαλμα της Αθηνάς από ελεφαντόδοντο, άγαλμα του Ασκληπιού και άγαλμα της Υγείας. Οι αρχαίοι Τεγεάτες, σκληροτράχιλοι πολεμιστές, είχαν πάρει μέρος στον Τρωικό Πόλεμο, στην μάχη των Πλαταιών, στους Περσικούς πολέμους και στον Πελοποννησιακό πόλεμο στο πλευρό των Σπαρτιατών, με τους οποίους για αρκετά χρόνια πολεμούσαν ως εχθροί, όμως οι Σπαρτιάτες δεν μπορούσαν να υποτάξουν τους Τεγεάτες. Εν τέλη, έγιναν πιστοί σύμμαχοι των Σπαρτιατών, ενώ έχαιραν και μεγάλου σεβασμού από αυτούς.
 |
| Βυζαντινός ναός Κοίμησης της Θεοτόκου |
Η Τεγέα έγινε τόσο ισχυρή που έφτασε να κόβει και δικό της νόμισμα. Οι Τεγεάτες διακρίθηκαν επίσης και σαν ιδρυτές αποικιών, με πιο γνωστή αυτή της Πάφου στην Κύπρο, που ιδρύθηκε από τον Αγαπήνορα, βασιλιά της Τεγέας. Ο Παυσανίας στα Αρκαδικά γράφει: "Και Πάφου τε Αγαπήνωρ εγένετο οικιστής και της Αφροδίτης κατασκευάσατο εν Παλαίπαφω ιερόν". Επίσης, αναφέρεται σαν ιδρύτρια των πόλεων Κυδωνιά και Γόρτυνα στην Κρήτη. Η Τεγέα υπήρξε από τις αρχαιότερες πόλεις που δομήθηκαν με αρχιτεκτονικούς κανόνες, ενώ είχε και πολλά θαυμαστά κτήρια στην ιστορία της, όπως Γυμνάσιο, στάδιο, αρχαίο θέατρο, αρχαία Αγορά, βωμούς, ιερό της Αφροδίτης αλλά και ιερό της Αρτέμιδος της Κνακεάτιδος. Ένα από τα σπουδαιότερα μνημεία της Τεγέας είναι ο ναός της Αλέας Αθηνάς. Η παράδοση αναφέρει πως τον είχε χτίσει ο Αλέας, εγγονός του Αρκάδα. Το 395 π.Χ. ο ναός αυτός καταστράφηκε από πυρκαγιά και ξαναχτίστηκε το 390 π.Χ. από τον διάσημο γλύπτη της εποχής, Σκόπα. Όμως η Τεγέα και στα μετέπειτα χρόνια είχε σημαντικά μνημεία, καθώς στην περιοχή της Τεγέας υπήρχαν Βυζαντινοί πληθισμοί, με πιο γνωστό αυτόν του Νύκλι. Μνημείο της εποχής και στις μέρες μας, είναι ο Βυζαντινός ιερός ναός της Κοίμησης της Θεοτόκου (11ος αιώνας μ.Χ.), ένας πανέμορφος και μεγαλοπρεπής ναός στο Αρχαιολογικό Πάρκο της Παλαιάς Επισκοπής, εκεί όπου κάποιος μπορεί να θαυμάσει πλήθος αρχαίων μνημείων, όπως το αρχαίο θέατρο και την αρχαία Αγορά, αλλά και πιο νέων μνημείων, όπως τον παλαιοχριστιανικό ναό και το μπρούτζινο άγαλμα της Τεγεάτισσας Μάνας. Ένα επίσης θαυμαστό μνημείο της περιοχής, είναι και το Βυζαντινό κάστρο Μουχλί (1296 μ.Χ.), το οποίο ήταν έδρα των βυζαντινών αρχόντων της Αρκαδίας.
 |
| ναός της Αλέας Αθηνάς |
Η σημερινή Τεγέα, περιλαμβάνει πολλά πανέμορφα χωριά, τα οποία βρίσκοντα στον Τεγεατικό κάμπο, δεκαέξι χωριά στον αριθμό και είναι τα χωριά Αλέα, Βουνό, Γαρέα, Επισκοπή, Καμάρι, Κάνδαλος, Κερασίτσα, Λιθοβούνια, Μαγούλα, Μανθυρέα, Μαυρίκι, Ρίζες, Στάδιο, Στρίγκου, Τζίβα και Ψηλή βρύση. Στη θέση της πόλης της αρχαίας Τεγέας, βρίσκεται σήμερα το χωριό Αλέα που υπάγεται στην επαρχία Μαντινείας. Στο χωριό Αλέα υπάρχει το Αρχαιολογικό Μουσείο Τεγέας, αλλά και σε όλα σχεδόν τα χωριά που απαρτίζουν την περιοχή της Τεγέας, μπορεί κανείς να βρει πολύ ενδιαφέροντα μνημεία, μουσεία, προορισμούς, καθώς και τοπικές εκδηλώσεις, με πιο ξακουστή την εμποροπανήγυρη της Τεγέας, η οποία γίνεται κάθε Δεκαπενταύγουστο και σύμφωνα με ερευνητές, βρίσκουμε τις ρίζες της, ήδη από τα χρόνια της Φραγκοκρατίας, ενώ αναφορές βρίσκουμε και στα νεότερα κείμενα, της εποχής της επανάστασης του 1821.
 |
| εμποροπανήγυρη Τεγέας |
Πέρα από τα τόσο πλούσια ιστορικά γεγονότα και μνημεία που βρίσκουμε στην Τεγέα, πλούσια είναι και η φύση της. Η οικονομία της Τεγέας προέρχεται κυρίως από τις αγροτικές παραγωγές. Ο κάμπος της Τεγέας είναι πολύ εύφορος και παράγει ξακουστά κεράσια, πατάτες, σκόρδα και βύσσινα. Οπότε καταλαβαίνουμε πως η περιοχή της Τεγέας απαρτίζεται κυρίως από καλλιέργειες. Όμως λίγοι γνωρίζουν πως στη περιοχή εκεί, υπάρχει ένας σημαντικός υδροβιότοπος της Πελοποννήσου, αυτός της λίμης Τάκας. Η λίμνη Τάκα με το γλυκό της νερό, βρίσκεται σε υψόμετρο 650 μέτρα στο οροπέδιο της Τεγέας, σε απόσταση 10 χιλιόμετρα από την Τρίπολη και έχει ενταχθεί στο δίκτυο Natura 2000. Η λίμνη είναι εποχιακή και αποστραγγίζεται μέσα από ένα σύστημα από καταβόθρες σε υπόγειους ποταμούς. Έτσι λοιπόν το καλοκαίρι αποστραγγίζεται ολοκληρωτικά. Το φθινόπωρο αρχίζει να γεμίζει πάλι, με μέγιστο βάθος το μισό μέτρο, με βρόχινα νερά αλλά και ρεμάτων που καταλήγουν στην λίμνη, με μεγαλύτερο τον Σαρανταπόταμο, ώσπου φτάνει σε πληρότητα κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Το χωριό Βουνό, που βρίσκεται στις όχθες της λίμνης, σε περιόδους που τα νερά της λίμνης είναι ψηλά, γίνεται παρόχθιο, ενώ όταν τα νερά κατεβαίνουν γίνεται μεσόγειο.
 |
| λίμνη Τάκα |
Η χλωρίδα της λίμνης απαρτίζεται από ιτιές, λεύκες, σφενδάμια, πουρνάρια, αγριοτριανταφυλλιές, βατομουριές, ενώ φιλοξενεί και φυτά όπως φριτιλάρια, ίριδες, κενταυριές, καμπανούλες, ορχιδέες και τουλίπες, ενώ υπάρχουν και υδροχαρή φυτά όπως νούφαρα, τα οποία όμως μειώνονται δραματικά από την αλόγιστη κατασπατάληση του νερού της λίμνης. Η πανίδα της λίμνης είναι εξαιρετικά σημαντική, κυριώς η ορνιθοπανίδα, αφού η λίμνη Τάκα είναι ένας από τους σημαντικότερους σταθμούς των πουλιών κατά την μετανάστευση. Στην περιοχή υπάρχουν σημαντικά είδη αρπακτικών, όπως φιδαετοί, σπιζαετοί, γερακίνες, πετρίτες, ξεφτέρια, βραχοκιρκίνεζα και κουκουβάγιες. Άλλα είδη πουλιών που συναντάμε είναι καλαμόκιρκοι, λιβαδόκιρκοι, μικροτσικνιάδες, λευκοτσικνιάδες, κρυπτοτσικνιάδες, νυχτοκόρακες, πάπιες, χαλκόκοτες, νανογλάρονα, αλκυόνες, βουβόκυκνους, αλλά και πιο μικρά είδη όπως καρδερίνες, φλώρους, καλόγερους, κακκινολαίμηδες και άλλα, τα οποία δυστυχώς από το ανεξέλεγκτο κυνήγι λιγοστεύουν σε μεγάλο βαθμό. Τα θηλαστικά της περιοχής είναι η αλεπού, το κουνάβι, η νυφίτσα, ο λαγός, ο σκαντζόχοιρος, καθώς και μικρά τρωκτικά, ενώ συναντάμε και δυο σπάνια θηλαστικά, τον νανοκρικετό, ένα μικρό σπάνιο τρωκτικό, και την λευκονυχτερίδα. Στην ερπετοπανίδα και στα αμφίβια, βρίσκουμε τρίτωνες, βάτραχους, χελώνες, γουστέρες, τρανόσαυρες, σαπίτες, νερόφιδα και οχιές. Τέλος, η ιχθυοπανίδα περιλαμβάνει τον ενδημικό είδος της Πελοποννήσου, στυμφαλικό πελασγό, αλλά και γριβάδια, λουρογωβιούς, κουνουπόψαρα και ηλιόψαρα.
 |
| λίμνη Τάκα |
Κλείνοντας, να αναφέρουμε για τους ταξιδιώτες που θέλουν να γνωρίσουν την περιοχή της Τεγέας, μπορούν να βρουν επιπλέον πληροφορίες στο άρθρο της Γιώτας Χριστοφόρου (ταξίδι στην Τεγέα, την Κερασιά και τον Άγιο Πέτρο Αρκαδίας), το οποίο μπορείτε να βρείτε στα Οδοιπορικά μας και εκεί μπορείτε να συνδυάσετε όμορφες διαδρομές. Μια άλλη διαδρομή που σας προτείνουμε είναι: Λίμνη Τάκα - Αρχαίο Παλλάντιο - Επισκόπη Τεγέας - Αρχαιολογικό Μουσείο Αλέας - Ναός Αλέας Αθηνάς, καθώς έτσι θα ανακαλύψετε και το ιστορικό κομμάτι της περιοχής, αλλά και τις φυσικές ομορφιές της.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.