ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΜΟΝΟΠΑΤΙΑ ΠΡΟΣ ΤΟΥΣ ΚΑΤΑΡΡΑΚΤΕΣ ΝΕΔΑΣ

Κείμενο και έρευνα του Νίκου Αϊβαλή

Σ' αυτό το οδοιπορικό μας έχουμε ως προορισμό τους καταρράκτες Νέδας, ένα από τα πιο όμορφα φυσικά τοπία της Πελοποννήσου, αλλά και της Ελλάδας, έναν προορισμό που κάθε φυσιολάτρης θα πρέπει να έχει στους μελλοντικούς στόχους του να επισκεφθεί, κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, έτσι ώστε να απολαύσει τα παγωμένα νερά του ποταμού.

Οι δρόμοι για να φτάσει κανείς στην Νέδα είναι αρκετοί, αναλόγως που έχει αφετηρία κάποιος, εμείς όμως θα προτείνουμε την εξής διαδρομή, αρκετά πολύωρη, αλλά θα σας ανταμείψει στο μέγιστο βαθμό, αφού θα έχετε περάσει μέσα από όσο το δυνατό περισσότερους υπέροχους προορισμούς.

Καρύταινα

Ξεκινώντας από την Καρύταινα η οποία βρίσκεται στην περιοχή της αρχαίας Βρένθης, παραδοσιακός πετρόκτιστος οικισμός, «το Τολέδο της Ελλάδας» όπως την χαρακτήρισε ο Νίκος Καζαντζάκης, διαμάντι της Γορτυνίας, με το κάστρο το οποίο ήταν ορμητήριο του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, με πάρα πολλά αξιοθέατα, όπως οι οχυρώσεις της περιοχής, το γεφύρι του Κούκου και το ξακουστό γεφύρι της Καρύταινας, απ' όπου περνά ο ποταμός Αλφειός, όμως δεν είναι ο μόνος ποταμός της Καρύταινας, αφού ελάχιστα έξω από το χωριό, περνά και ο άλλος σπουδαίος ποταμός της Πελοποννήσου, ο Λούσιος.

πετρόκτιστη Καρύταινα

Από κει παίρνουμε τον δρόμο προς ένα άλλο πανέμορφο χωριό, αυτό της Ανδρίτσαινας, η οποία βρίσκεται στα σύνορα Αρκαδίας, Ηλείας, Μεσσηνίας. Η Ανδρίτσαινα έπαιξε σημαντικό ρόλο στην επανάσταση του 1821, αλλά και στα Ορλωφικά, ενώ δέχθηκε την μανία του Ιμπραήμ το 1826. Πετρόκτιστη, με πλακόστρωτα σοκάκια, ενώ βρύσες τρέχουν δροσερό νερό. Στο χωριό βρίσκεται η Νικολοπούλειος Βιβλιοθήκη, η οποία ιδρύθηκε το 1840 από τον Κωνσταντίνο Αγαθόφρωνα Νικολόπούλο, με σπάνια χειρόγραφα και πάνω από 40.000 τόμους βιβλίων, είναι απαραίτητο να την επισκεφθεί κάποιος ταξιδιώτης. Η Ανδρίτσαινα, κτισμένη στη δυτική πλευρά του Λύκαιου όρους, του πανάρχαιου και πιο ιερού σημείου των αρχαίων Αρκάδων, με ψηλότερη κορυφή την Κρητέα, εκεί όπου σύμφωνα με τον μύθο γεννήθηκε ο θεός Δίας, ενώ η νύμφη Νέδα, Αγνώ και Θεισόα τον έλουσαν στα νερά της Αρκαδίας, εξού και το όνομα του ποταμού Νέδα που μας ενδιαφέρει σε αυτό το οδοιπορικό, από την νύμφη Νέδα. Στους πρόποδες του Λύκαιου υπάρχει η Λυκόσουρα, η οποία σύμφωνα με τον Παυσανία ήταν η πρώτη πόλη που ιδρύθηκε στον κόσμο, η πρώτη πόλη που είδε ο ήλιος, παλαιότερη όλων των πόλεων σε ηπειρωτική γη και νησιά: "ἀνωτέρω δὲ ὀλίγον τείχους τε περίβολος τῆς Λυκοσούρας ἐστὶ καὶ οἰκήτορες ἔνεισιν οὐ πολλοί. πόλεων δέ, ὁπόσας ἐπὶ τῇ ἠπείρῳ ἔδειξε γῆ καὶ ἐν νήσοις, Λυκόσουρά ἐστι πρεσβυτάτη, καὶ ταύτην εἶδεν ὁ ἥλιος πρώτην· ἀπὸ ταύτης δὲ οἱ λοιποὶ ποιεῖσθαι πόλεις μεμαθήκασιν ἄνθρωποι" (Παυσανίας VIII, 38, 1 Αρκαδικά).

Ανδρίτσαινα

Από κει, 14 χλμ νότια της Ανδρίτσαινας, προχωράμε τον δρόμο μας προς άλλον έναν σπουδαίο και σημαντικό προορισμό, τον ναό του Επικούριου Απόλλωνα (420 - 410 π.Χ.). Ο Παρθενώνας της Πελοποννήσου, αφού κατασκευαστής ήταν ο Ικτίνος, το πρώτο μνημείο στην Ελλάδα που ανακηρύχθηκε Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς από την UNESCO το 1968, βρίσκεται στις Βάσσες της Φιγαλείας. Ένα πραγματικό κόσμημα του αρχαίου κόσμου, όπου όποιος το επισκεφθεί, θα αφουγκραστεί τους χτύπους του παρελθόντος να χτυπάνε σαν καρδιά στον ιερό αυτό τόπο, ο οποίος εκτός από ιστορικός, είναι και εξαιρετικής φυσικής ομορφιάς. Να αναφέρουμε πως τα πανέμορφα αυτά χωριά, ιστορικά μνημεία, διαδρομές, θα αναλύσουμε πιο λεπτομερώς σε άλλο οδοιπορικό μας, αφού σε αυτό το επίκεντρο είναι η Νέδα.

ναός Επικούριου Απόλλωνα

Φεύγοντας από κει πλέον πλησιάζουμε προς τον προορισμό μας. Πάμε προς Φιγαλεία, την αρχαία Αρκαδική πόλη, η οποία σήμερα ανήκει διοικητικά στον νομό Ηλείας. Άνηκε στην Παρρασία χώρα και βρισκόταν δίπλα στον ποταμό Νέδα. Οικιστής της πόλης ήταν ο Φιγαλέας, ένας από τους γιούς του Λυκάονα, εγγονός του Πελασγού. Στην Φιγάλεια υπήρχε ο ναός της Αθηνάς, άγαλμα του Ερμή και ναός του Διονύσου. Πλέον από εδώ είμαστε σε απόσταση αναπνοής από τον ποταμό Νέδα. Καθώς βρεθείτε στην Φιγαλεία, μπορείτε να θαυμάσετε την αρχαία Κρήνη της, καθώς και τον αρχαιολογικό χώρο της Φιγαλείας, ο οποίος είναι πολύ κοντά στον ποταμό.  Από κει ακολουθώντας πινακίδες, αλλά και κατευθύνσεις ντόπιων, μέσω ενός όχι πολύ εύκολου δρόμου, θα φτάσουμε στον προορισμό μας, στους καταρράκτες Νέδας, είτε με πεζοπορία από την Φιγαλεία για όσους έχουν αντοχές, είτε με αμάξι έως ένα σημείο.

αρχαία Φιγαλεία

Ο ποταμός Νέδα, πηγάζει από το όρος Λύκαιο που προαναφέραμε, ανάμεσα στα χωριά Κακαλέτρι και Πέτρα, πολύ κοντά στην Ανδρίτσαινα. Τα νερά της ύστερα από μια πορεία 32 χιλιομέτρων, καταλήγουν στο Ιόνιο, στη θέση Ελαία, λίγο έξω από την Κυπαρισσία. Όπως είπαμε το όνομα προέρχεται από την νύμφη Νέδα, την νεράιδα που ανέθρεψε τον Δία. Στον δρόμο προς τους καταρράκτες, πραγματικά δεν υπάρχει περίπτωση κάποιος να μην νιώσει ένα αίσθημα απίστευτης γαλήνης που προσφέρει η φύση απλόχερα μέσα από δέντρα, όπως πλατάνια, λεύκες, πουρνάρια, κυπαρίσσια, ενώ πανέμορφα φυτά συμπληρώνουν τον πίνακα, με καμπανούλες, ίριδες, κρόκους, αγριογαρύφαλλα, ορχιδέες και πολλά άλλα. Η ορνιθοπανίδα της περιοχής είναι πολύ πλούσια, με γερακίνες, φιδαετούς, ξεφτέρια, αλκυόνες, τσαλαπετεινούς, τσίχλες, αηδόνια, πολλά μικρά πτηνά που ομορφαίνουν τον τόπο με τις φωνές τους και την παρουσία τους, καθώς και η ερπετοπανίδα παρουσιάζει ενδιαφέρον, με φρύνους, βάτραχους, χελώνες, σαύρες και φίδια. Τα θηλαστικά της περιοχής είναι αλεπούδες, κουνάβια, ασβοί, σκαντζόχοιροι, νυχτερίδες και άλλα μικρά θηλαστικά, ενώ θα βρούμε μεγάλο αριθμό πεταλούδων και λιβελούλων. Η ιχθυοπανίδα του ποταμού απαρτίζεται από το πολύ σπάνιο ενδημικό είδος ψαριού, χρυσή μένιδα, καθώς και από ποταμοσαλιάρες, χέλια και ποταμοκέφαλους.

Νέδα

Η πεζοπορία δεν είναι ούτε μικρή, ούτε εύκολη, ειδικά όταν μιλάμε για καλοκαιρινούς μήνες, οπότε καλό είναι μαζί σας να έχετε μόνο τα απαραίτητα, τα οποία είναι μια φωτογραφική μηχανή ώστε να αποθανατίσετε το τοπίο, φαγητό και νερό. Φυσικά, δεν χρειάζεται να αναφέρουμε πως κατά την διάρκεια της παραμονής μας ή φεύγοντας, δεν αφήνουμε κανένα σκουπίδι ή οτιδήποτε άλλο πίσω. Φεύγουμε όπως ήρθαμε, φερόμαστε με απόλυτο σεβασμό στον τόπο, ο οποίος δεν είναι σπίτι μας, καθώς εκεί είμαστε φιλοξενούμενοι, οπότε πρέπει να αφήνουμε όσο το δυνατόν λιγότερη ανθρώπινη παρέμβαση, έτσι ώστε να ξαναβρούμε τον τόπο όπως τον βρήκαμε αρχικά, υπέροχο και μοναδικό.

ο νεραϊδότοπος της Νέδας

Καθώς προχωράμε θα φτάσουμε στον πρώτο καταρράκτη. Εκεί έρχεται η πρώτη ευχάριστη και εκθαμβωτική εικόνα, αφού είναι ένας μικρός αλλά πανέμορφος καταρράκτης, μέσα σε πανέμορφη φύση. Τα νερά του καταρράκτη πέφτουν ήπια και σχηματίζουν μια μικρή φυσική πισίνα με γαλαζοπράσινα νερά. Ακριβώς δίπλα από τον καταρράκτη υπάρχει μια μικρή ξύλινη γέφυρα. Από εκεί θα ανεβείτε στον προορισμό για τον οποίο ήρθαμε έως εδώ, τον μεγάλο καταρράκτη της Νέδας. Η διαδρομή δεν είναι εύκολη, γι αυτό πρέπει να είστε αρκετά προσεκτικοί, να μην κάνετε βιαστικές κινήσεις, αφού άλλωστε σημασία έχει να απολαύσετε όσο το δυνατόν περισσότερο το τοπίο.

πρώτος καταρράκτης

Φθάνοντας πάνω, εκεί είναι πια όπου κάθε επισκέπτης, χάνει την μιλιά του. Ένας μαγευτικός καταρράκτης, ρίχνει τα παγωμένα του νερά, σχηματίζοντας μια μικρή λίμνη μέσα σε πυκνή βλάστηση, σαν νεραϊδοφωλιά, ρίχνοντας τα νερά της από τα βράχια ώστε να καταλήξουν στον πρώτο καταρράκτη και από κει πια στο ποτάμι. Τα νερά είναι παγωμένα, μπορεί εκτός να έχει 40 βαθμούς, όμως μόλις μπείτε στα νερά του ποταμού, θα τρέμετε κυριολεκτικά, όμως θα νιώσετε το σώμα σας να ξαναγεννιέται, να αφήνει τα πάντα πίσω στο τρεχούμενο νερό και να ξαναβγαίνει νέο, καθώς και μέσα σας θα νιώθετε μια απόλυτη γαλήνη, μια απίστευτη αγαλλίαση, καθώς δίχως υπερβολή, το τοπίο εκεί είναι πραγματικά ένας επίγειος παράδεισος. Κάτω αριστερά από τον πρώτο καταρράκτη θα βρείτε μια απίστευτης ομορφιάς σπηλιά, το Στόμιο. Ένα μεγάλο τούνελ όπου χάνονται τα νερά του ποταμού, με πολύ προσοχή μπορεί κάποιος να επισκεφθεί το σημείο, στο οποίο καλύτερα να έχετε κάποιον ντόπιο ή γνώστη της περιοχής μαζί σας. Εκεί κοντά σε ένα υψωματάκι υπάρχει και ένα μικρό εκκλησάκι της Παναγιάς, το οποίο μπορείτε να επισκεφθείτε.

δεύτερος καταρράκτης

Βγάλτε όσες φωτογραφίες μπορείτε, καθώς είναι ένα μέρος που πραγματικά αξίζει να έχετε στα άλμπουμ σας, όμως μετά κλείστε όλα τα κινητά και τις φωτογραφικές μηχανές και αφεθείτε πλήρως στους ήχους της φύσης, του τρεχούμενου νερού, συντονιστείτε με αυτό το θαύμα της φύσης, όσο βρίσκεστε εκεί θα αναρωτιέστε, τι το περιγράφει καλύτερα αυτό το μέρος, "δώρο Θεού στους ανθρώπους", "θαύμα της φύσης", "μια φυσική όαση στον σύγχρονο κόσμο", όπως και να το περιγράψει κανείς, σημασία έχει πως φεύγοντας, θα έχετε γεμίσει εικόνες και ήχους που θα σας φέρουν σε μια μεγάλη αρμονία ψυχικά, θα νιώθετε μια απίστευτη νοσταλγία φεύγοντας, αλλά και μια μεγάλη χαρά που βρεθήκατε σε αυτό τον τόπο, ενώ θα ανυπομονείτε να ξαναβρεθείτε εδώ.

τα νερά της Νέδας, ο πλούτος της φύσης