Εν Άστρον: ΒΟΛΤΑ ΣΤΑ ΤΣΑΚΩΝΟΧΩΡΙΑ

Σάββατο 9 Φεβρουαρίου 2019

ΒΟΛΤΑ ΣΤΑ ΤΣΑΚΩΝΟΧΩΡΙΑ

Κείμενο και έρευνα της Γιώτας Χριστοφόρου

Αγιάννης, ένα χωριό με τα πολλά και πανέμορφα ξωκλήσια, γενέτειρα του ευεργέτη Δημήτριου Καρυτσιώτη, χτισμένο κοντά στους καταρράκτες της Λεπίδας και είναι πλαισιωμένο από καταπράσινα βουνά.

χωριό Άγιος Ιωάννης Αρκαδίας

Το έργο του ευεργέτη Δημήτρη Καρυτσιώτη είναι πολύ σημαντικό για την ιστορία του τόπου. Αρχικά η ίδρυση της Καλιμάρμαρου Σχολής το 1798, η οποία αν και αργότερα κάηκε ολοσχερώς από τον Ιμπραήμ, ωστόσο έδωσε τη δυνατότητα σε πολλούς νέους να φοιτήσουν σε αυτή, αλλά και με τη δωρεά έκτασης γης περίπου 48 στρεμμάτων το "Αγροκήπιο", στο οποίο χτίστηκε υδραγωγείο για τα γειτονικά χωριά, από το οποίο υδρεύονται έως και σήμερα. Αργότερα η έδρα της σχολής μεταφέρθηκε στο Άστρος Κυνουρίας. Ο ευεργέτης ίδρυσε στην Τεργέστη, μεγαλοπρεπές κτήριο το οποίο ονόμασε "Άστρος", καθώς επίσης και την Ελληνική Ορθόδοξη Κοινότητα. Το χωριό φημίζεται για τα προϊόντα τυροκομείου, όπως η ανάλατη μυζήθρα, η γραβιέρα και το ανθότυρο. Επίσης μπορείτε να διανυκτερεύσετε είτε σε παραδοσιακό ξενώνα, είτε σε γραφικά πέτρινα σπιτάκια και να εξερευνήσετε την πανέμορφη φύση επιλέγοντας μορφές εναλλακτικού τουρισμού, που διοργανώνουν οι ορειβατικοί και περιπατητικοί σύλλογοι.

Ορεινή Μελιγού

Η μικρή πράσινη ζωγραφιά που είναι χτισμένη πάνω στις πλαγιές ενός λόφου, ονομάζεται Ορεινή Μελιγού και πλαισιώνεται από παραδοσιακά αρχοντικά, βρύσες, καφενεία και ταβερνούλες, καθώς και τις εκκλησίες του Αγίου Γεωργίου, της Παναγίας και τη Μονή της Αγίας Τριάδος, διατηρητέο μνημείο από το 1966, με πολλά ιστορικά στοιχεία από τον 17ο αιώνα, η οποία είναι εγκαταλελειμμένη όμως στις μέρες μας.

Χάραδρος

Σαν να σκαρφάλωσε στην πλαγιά του βουνού το χωριό Χάραδρος, ένα χωριό γεμάτο από λιόδεντρα και τρεχούμενα νερά. Λίγο πιο κάτω το σπήλαιο του Άσουρα.
«Σαν του Πλατάνου το νερό δε θα βρεις σε άλλα μέρη, με μια γουλιά δε θες γιατρό, με δύο βρίσκεις ταίρι». Το πρώτο που θα αντικρίσετε πριν μπείτε στο Πλάτανο, είναι οι Χάρες, η νεροτριβή στην οποία σύμφωνα με τα έθιμα του χωριού, έπλεναν οι κοπέλες τα προικιά τους πριν το γάμο. Λίγο πιο πάνω, η εκκλησία της Αγίας Άννας, προστάτιδα του χωριού, η οποία γιορτάζει κάθε χρόνο στις 25 Ιουλίου. Πετρόκτιστα σπιτάκια και λιθόστρωτα δρομάκια, ομορφαίνουν το γραφικό χωριό. Τα φυσικά του πλούτη πάρα πολλά και άφθονα. Καστανιές, κερασιές, έλατα, πλατάνια και σε μικρή απόσταση ο καταρράκτης της Λεπίδας ύψους 70 μέτρων. Στο χωριό πραγματοποιούνται κάθε χρόνο οι γιορτές του Φεγγαριού, του έρωτα και των νερών, αλλά και η γιορτή του κερασιού κάθε Μάη, η γιορτή του κάστανου κάθε Οκτώβρη και των ταβλαδόρων κάθε Νοέμβρη. Απολαύστε παραδοσιακά γλυκά του κουταλιού στην πλατεία του χωριού. Η πρόσβαση στον Πλάτανο γίνεται και διαμέσου του Άγιου Πέτρου αλλά και από το χωριό Καστρί. Το Καστρί είναι ένα από τα μεγαλύτερα χωριά που ανήκουν στα Καστριτοχώρια. Τα άλλα έξι είναι η Περδικόβρυση, Ωριά, Μεσσοράχη, Καράτουλας, Νέα Χώρα και Έλατος. Τα γραφικά αυτά χωριά έχουν πολλά όμορφα χαρακτηριστικά, όπως οι πέτρινες κατοικίες, οι ολάνθιστες αυλές των σπιτιών, η αρχιτεκτονική των εκκλησιών και τα γεφύρια που είναι γεμάτα από θρύλους. Ένας από τους θρύλους μιλά για το γεφύρι της Ωριάς. Σύμφωνα με τον θρύλο, η γυναίκα του πρωτομάστορα θυσιάστηκε στα θεμέλια του. Στην κοιλότητα ενός μεγάλου βράχου, στην καρδιά του Πάρνωνα βρίσκεται το μεγαλοπρεπές μοναστήρι του Αγίου Ιωάννη Προδρόμου. Η επιμονή των μοναχών να χτίσουν το μοναστήρι σε αυτό το δύσβατο μέρος φανερώνει για μια ακόμη φορά τη μεγάλη δύναμη και πίστη που κρύβουμε οι άνθρωποι μέσα μας. Η Μονή εορτάζει κάθε χρόνο στις 5 και 6 Σεπτεμβρίου τιμώντας αντίστοιχα τον Προφήτη Ζαχαρία, ο οποίος ήταν πατέρας του Ιωάννη Του Προδρόμου και την ανάμνηση του Εν Χώναις θαύματος του Αρχάγγελου Μιχαήλ.

δάσος Σίταινας

Μετά τον Πλάτανο συναντάμε τη Σίταινα. Το γραφικό ελατοσκέπαστο Τσακωνοχώρι είναι ένας παραδοσιακός πετρόκτιστος οικισμός, με αλώνια στις αυλές των σπιτιών, ενώ οι κάτοικοι του μιλούν ακόμη την Τσακώνικη διάλεκτο. Σημαντικής σημασίας το Διατηρητέο Μνημείο της Φύσης, το δάσος της Σίταινας με άφθονους θησαυρούς της φύσης να το περιβάλλουν. Αριστερά της Σίταινας βρίσκεται το φαράγγι του Λούλουγκα, ένα από τα πιο εντυπωσιακά και όμορφα φαράγγια στην Ελλάδα, που ενώνει τα νερά του με το φαράγγι της Κουτουπούς που βρίσκεται κοντά στην Καστάνιτσα και με το φαράγγι της Μαζιάς που βρίσκεται στον Πραστό και από εκεί καταλήγουν στην τοποθεσία Τριπόταμα και σχηματίζουν τον ποταμό Βρασιάτη, ο οποίος εκβάλει στο Μυρτώο πέλαγος, κοντά στην παραλία του Άγιου Ανδρέα. Στο χωριό κάθε χρόνο αναβιώνουν έθιμα που έχουν να κάνουν με δρώμενα από το πέρασμα του κύκλου της ζωής, όπως οι γιορτές των φαραγγιών στα τέλη Μαΐου, των ξενιτεμένων και τον κύκλο του ψωμιού κάθε Αύγουστο. Το φημισμένο από την παραγωγή σε ασβέστη χωριό, η Καστάνιτσα, που κάποτε λειτουργούσαν σε αυτή 40 ασβεστοκάμινα, ξεπροβάλει πανέμορφη και μεγαλειώδης στα βουνά του Πάρνωνα. Γραφικό Τσακωνοχώρι και αυτή, στολίζει το χωριό με τα 4500 στρέμματα από καστανιές που διαθέτει. Πλούσια τα έθιμα του χωριού σε αναβιώσεις με πολιτιστικό χαρακτήρα, όπως η γιορτή του δάσους που πραγματοποιείται κάθε Αύγουστο. Σημαντική γιορτή που πραγματοποιείται κάθε Οκτώβρη η γιορτή του κάστανου, με πλούσια εδέσματα από τις γυναίκες του χωριού. Χοροί και τραγούδια συνοδεύουν κάθε γιορτή. Στα αξιοθέατα του χωριού συγκαταλέγονται τα πυργόσπιτα με τις ψηλές μάντρες. Ο πύργος του Καψάμπελη χτίστηκε τον 14ο αιώνα από τους βυζαντινούς, ενώ ανακαινίσθηκε το 1810 από τον οπλαρχηγό Καστανιώτη Καψάμπελη. Ήταν δίπατος και ολόγυρα του υπήρχαν πολεμίστρες. Όμως το 1948 καταστράφηκε. Ερείπια του πύργου σώζονται μέχρι και σήμερα. Ο επισκέπτης μπορεί να περιηγηθεί διαβαίνοντας το πλακόστρωτο μονοπάτι με την ξύλινη περίφραξη. Στην πλατεία του χωριού, αξίζει να επισκεφτείτε την εκκλησία της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος, εκεί όπου θα θαυμάσετε το ξυλόγλυπτο τέμπλο το οποίο είναι δώρο της Αικατερίνης της Μεγάλης, αυτοκράτειρα της Ρωσίας. Το τέμπλο κατασκευάσθηκε και μεταφέρθηκε από την Οδησσό στην Καστάνιτσα. Η εκκλησία χτίσθηκε το 1780 με την επίσημη άδεια του τούρκου Αγά της Τρίπολης, ο οποίος επισκέφτηκε το χωριό και έμεινε ευχαριστημένος από την φιλοξενία των κατοίκων. Γύρω από την Καστάνιτσα υπάρχουν πολλά ξωκλήσια. Στα 12 χλμ έξω από το χωριό βρίσκεται και σώζεται το καθολικό της μονής Αγίου Παντελεήμονος και Αγίου Νικολάου Κοντολινάς. Το μοναστήρι είναι χτισμένο μέσα σε καταπράσινο και μοναστικό τοπίο. Λέγεται ότι χτίσθηκε τον 15ο αιώνα και υπέστη καταστροφές κυρίως από τον Ιμπραήμ. Στη γύρω περιοχή ευδοκιμούν τα πιο σπάνια βότανα. Από εδώ ξεκινά το Φαράγγι της Μαζιάς. Για τους λάτρεις της πεζοπορίας υπάρχει η διαδρομή των 4,5 ωρών με επιστροφή, μέσα στο δάσος, που ξεκινά από τον Αγιώργη περίπου 1 χλμ πάνω από την Καστάνιτσα, προς το φαράγγι της Μαζιάς και από εκεί στο ιστορικό χωριό Πραστός, είναι μια υπέροχη και αξέχαστη διαδρομή.

Πραστός

Κάπου κοντά στο Μεσαίωνα, οι άνθρωποι θέλοντας να προφυλαχτούν από πειρατές και άλλους κακόβουλους εισβολείς αποφάσισαν να χτίσουν το χωριό τους σε απόκρημνη τοποθεσία. Έχτισαν πύργους και αρχοντικά, ακολουθώντας την τοπική αρχιτεκτονική. Το χωριό ονομάστηκε Πραστός και έγινε πρωτεύουσα της ιστορικής τσακωνιάς. Ο Πραστός ανέπτυξε οικονομική ευημερία και κοινωνική εξέλιξη χάρη στην ιδιοσυγκρασία και στις ικανότητες των κατοίκων του. Λίγο πριν από το πέρασμα του καταστροφικού Ιμπραήμ, ο Πραστός αριθμούσε 9 ενορίες και 30 εκκλησίες. Μετά από αυτή τη λαίλαπα, οι κάτοικοι έφυγαν για άλλες πόλεις και κυρίως για το Λεωνίδιο. Τη σημερινή εποχή το χωριό θεωρείτε διατηρητέος οικισμός και εξακολουθεί να μαγεύει με τα αρχοντικά του, τους νερόμυλους και τις όμορφες εκκλησίες. Οι κάτοικοι του Πραστού, έμποροι οι περισσότεροι στο επάγγελμα, εργάσθηκαν στο εξωτερικό και απέκτησαν περιουσίες, αποκτώντας την ευκαιρία να χτίσουν στο χωριό τους αρχοντικά. Δίπλα από την εκκλησία του χωριού βρίσκεται η προτομή του Μανώλη Δούνια που πρωτοστάτησε στον άλωση της Τριπολιτσάς στις 23 Σεπτεμβρίου του 1821.

Άγιος Ανδρέας

Στο δρόμο προς το παραλιακό θέρετρο του Αγίου Ανδρέα, συναντάμε Μονές και μικρά ξωκλήσια που έγραψαν τη δική τους ιστορία μέσα στην πορεία του χρόνου, όπως το εγκαταλελειμμένο μοναστήρι του Εγκλειστουρίου Προδρόμου, το οποίο είναι αφιερωμένο στον Άγιο Ιωάννη τον Πρόδρομο. Λίγο πριν φτάσετε στον Άγιο Ανδρέα αξίζει να επισκεφτείτε τη Μονή της Εορτακουστής. Έχοντας ως Αφετηρία τη Μονή Εορτακουστής μπορείτε να επισκεφτείτε τη Μονή Αγίου Νικολάου Καρυάς που βρίσκεται στο οροπέδιο του Παλαιοχωρίου, τη Μονή Αγίου Δημητρίου Ρεοντινού που βρίσκεται ανάμεσα στη Μονή Εορτακουστής και της Μονής Αγίου Νικολάου Καρυάς. Ονομάστηκε και Επισκοπή Ρεοντινού κατά τα έτη 1296 - 1429 και πήρε το όνομά της από το όρος Ωρίοντα. Άκμασε ως Μονή κατά τον 18ο αιώνα. Σε ένα λοφίσκο κοντά στη θάλασσα βρίσκεται το πανέμορφο Τσακωνοχώρι Άγιος Ανδρέας. Στο χωριό εκτός από τα καλοδιατηρημένα σπίτια, την πλατεία του χωριού, τα καφενεία και τα εμπορικά καταστήματα, θα συναντήσετε όμορφες εκκλησίες καθώς και το πετρόχτιστο τοξωτό γεφύρι. Το Μετόχι της Μονής Εορτακουστής, είναι αφιερωμένο στον Ευαγγελισμό Της Θεοτόκου. Στο ίδιο σημείο θα βρείτε και τον ψηλό πύργο ενετικής κατασκευής, ενώ η παραλία του ακολουθεί τα βήματα τουριστικής εξέλιξης με πλήθος κόσμου να την επισκέπτεται. Σε βραχώδη λόφο κοντά στην παραλία βρίσκονται τα αρχαία ερείπια της πόλης Ανθήνης, η οποία, σύμφωνα με αρχαιολογικές πηγές μαζί με τη Θυρέα, την Εύα και τις Πρασιές ή Βρασιές αποτελούσαν σημαντικές πόλεις της αρχαιότητας.

πεδιάδα της Θυρέας

Στη πεδιάδα της Θυρέας, που κατάφυτη από ελαιώνες δηλώνει τη μεγαλοσύνη του Θεού για το δέντρο αυτό, βρίσκεται το Άστρος της Κυνουρίας. Ωστόσο σύμφωνα με ιστορικές πηγές η Θυρέα εικάζεται πως βρισκόταν εκεί όπου ο επισκέπτης συναντά σήμερα τα ερείπια της αρχαίας πόλης Τειχιό ή Ελληνικό. Σε απόσταση περίπου 8 χλμ από το Άστρος η πινακίδα παραπέμπει στο λόφο που απομεινάρια από οικοδομήματα και υπόγειες δεξαμενές μαρτυρούν τα τείχη και τα λείψανα αρχαίας πόλης.

Έπαυλη του Ηρώδη Αττικού

Την αρχαία κώμη της Κυνουρίας, την Εύα, την συναντάμε κοντά στο χωριό Κάτω Δολιανά. Στην περιοχή της αρχαίας πόλης, χτίστηκε τον 2ο αιώνα μ.Χ. μια μεγαλοπρεπή έπαυλη, της οποίας ερείπια μόνο μαρτυρούν το εξαίσιο οικοδόμημα της, το οποίο φτιάχτηκε από τον Ηρώδη τον Αττικό, ο οποίος ήταν διάσημος πολιτικός, βαθύπλουτος Αθηναίος ρήτορας, σοφιστής και από τους πιο ισχυρούς άνδρες της εποχής του. Από άποψης αρχιτεκτονικής είναι ένα θαυμαστό έργο βασισμένο σε στρατηγικής σημασίας πολεοδομικά σχέδια. Από τα σπουδαία αρχαιολογικά ευρήματα που ήρθαν στο φως, το τελευταίο είναι ιδιαίτερης σημασίας, καθώς είναι μια στήλη με ονόματα πεσόντων Μαραθωνομάχων, φανερώνοντας τη μεγάλη αγάπη του Ηρώδη για τον Μαραθώνα, την γενέτειρα περιοχή του. Αντικριστά από την έπαυλη βρίσκεται το Μοναστήρι της Μονής Λουκούς. Εκεί φυλάσσονται αρχαία αγάλματα που προέρχονται από τον αρχαιολογικό χώρο της έπαυλης. Επίσης, ευρήματα από το χώρο δωρίσθηκαν στο πρώτο Ελληνικό μουσείο που ίδρυσε ο Ιωάννης Καποδίστριας στην Αίγινα το 1829. Αργότερα τα αρχαιολογικά ευρήματα μεταφέρθηκαν στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Αθήνας. Εκεί, ο επισκέπτης που θα περιηγηθεί στο χώρο, θα έχει την ευκαιρία να θαυμάσει μια μαρμάρινη Αμαζόνα, ύψους 1,90 μ., η οποία βρέθηκε το 1831 στην Ιερά Μονή Λουκούς. Η Αμαζόνα ακουμπά σε παραστάδα που κορυφώνεται με κορινθιακό κιονόκρανο, ο κάλαθος του οποίου βρίσκεται πάνω από την κεφαλή της, με αποτέλεσμα το συνολικό ύψος του μνημείου να φτάνει τα 2,79 μ. Το άγαλμα πατά σε ορθογώνιο, ψηλό, βάθρο, με κυματιοφόρο επίστεψη και βάση, που φέρει στην όψη ανάγλυφη μία πέλτη, τη χαρακτηριστική ημικυκλική ασπίδα των Αμαζόνων, των γυναικών πολεμιστριών.