ΥΓΡΟΤΟΠΟΣ ΜΟΥΣΤΟΥ Η ΟΑΣΗ ΤΟΥ ΠΑΡΝΩΝΑ

Κείμενο και έρευνα του Νίκου Αϊβαλή

Ένας από τους σημαντικότερους βιότοπους της Ελλάδας, αλλά και διεθνούς σημασίας, βρίσκεται στην Αρκαδία και συγκεκριμένα στον υγρότοπο Μούστου, στον Πάρνωνα. Ένας αληθινός παράδεισος χλωρίδας και πανίδας, αλλά και φυσικής ομορφιάς, ο οποίος είναι θεσμοθετημένος ως Οικολογικό Πάρκο Πάρνωνα - Μούστου και έχει ενταχθεί στο Ευρωπαϊκό Δίκτυο Natura 2000 ως προστατευόμενη περιοχή. Ο υγρότοπος βρίσκεται λίγα χιλιόμετρα μακριά από το Άστρος, νοτιοανατολικά κοντά στη περιοχή του Αγίου Ανδρέα.

Λέγεται πως εκεί ήταν το παλιό λιμάνι του Άστρους απ' όπου γινόταν η φόρτωση του μούστου, εξού και το όνομα της λίμνης, αφού η περιοχή ήταν διάσημη για τους αμπελώνες της. Ο υγρότοπος του Μούστου παλαιότερα είχε έκταση 2500 στρέμματα, όμως η επέκταση των καλλιεργειών περιόρισε την έκταση του στα 1500 στρέμματα. Ο υγρότοπος περιλαμβάνει δύο κύριες λίμνες, των οποίων το βάθος δεν ξεπερνά τα 5 μέτρα, τη λίμνη του Μουστού και τη λίμνη του Χερρονησίου. Συνδέεται με τη θάλασσα με δύο τεχνητά κανάλια, τα οποία αποτέλεσαν έργο ενός Βαυαρού μηχανικού του Όθωνα προκειμένου να αποξηράνει ένα μέρος της λίμνης, επειδή οι κάτοικοι των γύρω χωριών υπέφεραν από ελονοσία.

λίμνη Μουστού

Στη γύρω περιοχή του Μούστου βρίσκουμε μοναδικούς προορισμούς, παλιά μοναστήρια, αρχαία μνημεία, γραφικά χωριά και πανέμορφα φυσικά τοπία. Πολύ σημαντικά σημεία είναι οι δασικές εκτάσεις με μαύρη πεύκη που βρίσκονται εντός της προστατευόμενης περιοχής του Μούστου. Επίσης εξαίρετης σημασίας είναι το μοναδικό δάσος στην Ευρώπη από δενδρόκεδρους στην Μονή Μαλεβής, το οποίο έχει κηρυχθεί Διατηρητέο Μνημείο της Φύσης και προστατεύεται από το Δίκτυο Natura 2000. Η Ιερά Μονή Μαλεβής είναι ένα ιστορικό μοναστήρι αφιερωμένο στην Κοίμηση της Θεοτόκου, στη περιοχή Μαλεβός του Πάρνωνα. Η Μονή ιδρύθηκε κατά τον 8ο αιώνα μ.Χ. Επίσης εξαιρετικά είναι τα δάση με καστανιές στην Καστάνιτσα, ένα πανέμορφο ορεινό χωρίο χτισμένο στον Πάρνωνα σε υψόμετρο 840 μέτρων. Η Καστάνιτσα ανήκει στα Τσακωνοχώρια και έχει ανακηρυχθεί παραδοσιακός οικισμός. Ένας επίσης πανέμορφος προορισμός είναι το φαράγγι της Λεπίδας με τους επιβλητικούς καταρράκτες της.

δάσος δενδρόκεδρου στην Μονή Μαλεβής

Ο υγρότοπος φιλοξενεί σημαντικά και σπάνια είδη χλωρίδας και πανίδας, ενώ μερικοί από τους οικότοπους που βρίσκονται εκεί, είναι μοναδικοί στην Ευρώπη. Στην γύρω περιοχή του Μούστου και του Πάρνωνα, έχουν καταγραφεί πάνω από 1000 είδη χλωρίδας. Όπως προαναφέραμε συναντάμε τον σπουδαίο δενδρόκεδρο, την καστανιά και τη μαύρη πεύκη. Άλλα είδη που βρίσκουμε είναι η κεφαλληνιακή ελάτη, καθώς και πλάτανους, βελανιδιές, χαρουπιές, κερασιές, καρυδιές και συκιές, ενώ σε αφθονία στο βουνό θα βρούμε τσάϊ και μανιτάρια. Στη λίμνη θα βρούμε καλαμιόνες, βούρλα και αρμυρήθρες. Επίσης υπάρχουν 16 ενδημικά είδη χλωρίδας της περιοχής, όπως ο αγριοπανσές του Πάρνωνα, η ασπερούλα του Μαλεβού, ο αστράγαλος του Αγρανιώτη, η κενταύρια η Λακωνική, η κενταύρια του Πάρνωνα και άλλα.

ορνιθοπανίδα Μούστου

Στην πανίδα της περιοχής κυριαρχεί η ορνιθοπανίδα η οποία είναι πάρα πολύ πλούσια. Ο υγρότοπος είναι σταθμός διατροφής και ξεκούρασης για πάρα πολλά είδη, με πάνω από 200 είδη στη λίμνη και στον Πάρνωνα να χουν καταγραφεί. Στις πιο ορεινές περιοχές βρίσκουμε τον πολύ σπάνιο χρυσαετό, σταυραετούς, τσίχλες, κοτσίφια, χουχουριστές, κιτρινοκαλιακούδες, ξεφτέρια και φάσες, ενώ στη λίμνη νερόκοτες, φαλαρίδες, κύκνους, αλκυόνες, νανοβουτηχτάρια, ερωδιούς, πρασινοκέφαλες πάπιες, κορμοράνους, στεπόκιρκους και καλαμόκιρκους. Τα θηλαστικά της περιοχής είναι αλεπούδες, ασβοί, κουνάβια, νυφίτσες, σκαντζόχοιροι, λαγοί, τρωκτικά καθώς και τσακάλια που δυστυχώς τείνουν να εκλείψουν. Στην περιοχή πάντως, σε παλαιότερα χρόνια, έχουν καταγραφεί και μεγαλύτερα θηλαστικά που πλεόν έχουν εξαφανιστεί, όπως αρκούδες, λύκοι, ελάφια, αγριόγατες ακόμα και λύγκες. Στην ερπετοπανίδα και τα αμφίβια υπάρχουν 30 καταγεγραμένα είδη, όπως είναι οι βάτραχοι, οι φρύνοι, οι ενδημικές σαύρες μοραϊτόσαυρα, γουστέρα και γραικόσαυρα, ο ενδημικός οφιόμορος, καθώς και σπιτόφιδα, ασυνόφιδα, οχιές και πολλά είδη χελωνών. Τέλος, η ιχθυοπανίδα της περιοχής είναι εξίσου συμαντική, με το πολύ σπάνιο είδος ψαριού, ζαχαριάς αλμυρής, να ζει εκεί. Ένα μικρό σπανιότατο ψαράκι, το οποίο σε διεθνές επίπεδο χαρακτηρίζεται ως "κρισίμως κινδυνεύον" και υπάρχει μόνο στα υφάλμυρα νερά του Μούστου. Άλλα είδη είναι αθερίνες, κέφαλοι, λαυράκια και χέλια.

υγρότοπος Μούστου

Προτείνουμε σε όλους, να επισκεφθούν αυτή την εξερετικά πολύτιμη και πανέμορφη περιοχή και να απολαύσουν την φύση που τόσο απλόχερα προσφέρει ο τόπος.